واشنګټن: په نړۍ کې د بې ځایه شویو خلکو شمېر د فرانسې د ټول نفوس یا د ټولو وګړو له شمېر سره برابر دی.
زیاتره بې ځایه شوي او کډوال شوي خلک له افغانستان، سوریې، جنوبي سوډان، میانمار او سومالیا څخه دي.
د یو ان اچ سي ار سیمیز چارواکي وايي، په پاکستان کې ۱.۴ میلیونه راجستر شوي افغان کډوال ژوند کوي او دا شمېره په ایران کې کابو نیم میلیونه ته رسېږي.
په نیویارک کې د یو ان اچ سي ار مشره ناینېت کېلي وايي،
"او کله چې تاسو دغو هېوادونو ته ګورۍ نو تاسو وینۍ چې له افغانستان او سومالیا دواړو څخه د تېرو څلوېښتو کالو راهیسې بیا بیا مهاجرتونه کېږي."
هغې امریکا غږ ته وویل، د ایتوپیا او کمېرون په څېر هېوادونو کې د قبایلي جګړو له امله خلک بیا بیا بې ځایه کېږي.
هغه زیاتوي، ددې ترڅنګ د وینزویلا کېسه هم ډېره غټه ده ځکه د ۲۰۱۵ کال راهیسې تر څلورو میلیونو زیات خلک ورڅخه تښتېدلي دي.
کېلې وړاندې وویل، دا مهال د وینزویلا ۱.۳ میلیونه کډوال په کولمبیا او کابو اته لکه کډوال په پیرو کې پراته دي.
ددې ترڅنګ د سوریې زیات بې ځایه شوي خلک په ترکیه، لیبنان او اردن کې دېره دي.
کېلې دا هم وویل، زیات خلک د ژوندي پاتې کېدو لپاره له خپلو کورنو څخه تښتي او همدا د امریکا مکسیکو پر پوله د مرکزي امریکا څخه د زیاتو کډوالو د تېرېدو دلیل هم دی.
ملګري ملتونه له نړیوالې ټولنې څخه غواړي چې د هغو هېوادونو په اقتصادي او امنیتي ډګر کې دې پانګونه وکړي له کومو چې خلک تېښتې ته اړ اېستل کېږي.
تر درې لکو زیات خلک یواځې د جون د پیل راهیسې د کانګو له شمال ختیځو سیمو څخه د نژادي تاوتریخوالي له امله تښتېدلي دي.
د ملګروملتونو چارواکي وايي، تر ۱۶۰ زیات کسان دغلته یواځې تېره اونۍ د دوو ټولنو ترمنځ نښتو کې وژل شوي دي.
د کډوالو په چارو کې د ملګروملتونو ادارې بابر بلوچ وویل، څرنګه چې بې ځایه کېدل په دومره لویه پیمانه دوام لري، نو داسې وېره ده چې زیات خلک به د ځان ساتلو لپاره یوګنډا ته واوړي.
زیات خلک چې د خپلو کورونو پرېښودلو ته اړ شوي دي دا هیله لري چې بېرته به خپلو کورونو ته وګرځي لکه اردن ته له فلسطین څخه ورغلی محمد دیاب وايي:
"دا ناشونې ده چې خپل هېواد به له یاده وباسو دا هېڅ امکان نه لري. زمونږ راتلونکي نسلونه به یې هم له یاده و نه باسي. که مونږ مړه شو نور خلک هم شته؟"
خو د هغو خلکو شمېر ډېر کم دی چې بېرته خپل هېواد ته ستانه شوي دي او د جګړو، جرمونو او د بشري حقونو څخه د سرغړونو له امله نور خلک هم کډوال شوي دي.
