کوټه ـــ د ايران او د امريکا تر منځ د تازه تاوتريخوالي له کبله د ايراني کرنسۍ "تومنو" قدر يا ارزښت په مارکيټ کې کم شوی دی، د بلوچستان ايالت په مرکزي ښار کوټه کې په کرنسي ايکسچېنج مارکيټ کې دوکانداران تومن نه ږدي ځکه چې وايي "ارزښت يې کم شوی څوک يې نه اخلي".
د کوټې ښار په چوهړمل روډ کې د پیسو یو تبادله کوونکی یا صراف وایي: "په مارکيټ کې ايراني کرنسي نه شته ځکه موږ هم نه ده ايښې".
د کوټې په کندهاري بازار کې د کرنسي کاروبار کوونکی عبدالقادر وايي "له تېرو څلوېښتو کالو د نړۍ د بېلابېلو ملکونو د کرنسۍ د اخیستلو او بدلولو کار کوم، پخوا د ايران کرنسي ډير ارزښت درلود خو اوس يې ورځ تر بلې ارزښت کميږي".
د کوټې ښار د پیسو تبادله کوونکي وایي، پر مارکيټ ډېر اثر لوېدلی دی، خلک ایراني تومن اوس نه اخلي، وایي د شاه ايران په باچاهي کې يو لک تومن د يو نيم لک پاکستاني روپیو برابر وو خو بيا چې د امريکې او ايران اختلافات زيات شول د ایراني کرنسۍ ارزښت ورسره کم شو.
صرافان وایي لومړی تومن د پاکستانۍ روپۍ په بدل کې شل زره، وروسته لس زره، بيا درې زره او آخر ډيره کمه شوه خو اوس چې امريکا د ايران مهم جنرل قاسم سليماني په عراق کې وواژه تومن پنځه پيسې نور کم شو، مخکې اتيا تومن د يوې پاکستانۍ روپۍ برابر وو اوس پینځه اتیا دی.
د کرنسي کاروبار کوونکی عبدالقادر زیاتوي، که د ايران او امريکا تر منځ شخړه نه وای ايرانۍ يو لک تمن به د دوه لکه پاکستانۍ روپیو برابر وای.
د بلوچستان چېمبر اف کامرس پخوانی مشر جمعه خان باديزی وايي، د ايران او امريکا تر منځ د روانې شخړې له کبله تومن ارزانه شوي دي ځکه نو د بلوچستان تاجران هم له زيان سره مخ دي. جمعه خان وایي:
"تومن په تېرو درو ورځو کې نور ھم کم شو، زموږ له ايران سره باټر ټرېډ [د راکړې ورکړې تجارت] دی، موږ چې هر شئ وړو او راوړو زموږ پکې تاوان دی".
د ښاغلي جمعه خان په وينا دوی د وريځو کاروبار په تومنو کې کوي، وایي اول به يوه پاکستانۍ روپۍ د اويا تومنو برابره وہ اوس يوه پاکستانۍ د ۹۰ تومنو برابره دہ ځکه يې سوداګرو ته لوی تاوان دی.
د بلوچستان د تجارانو په وينا که د ايران او امريکې تر منځ شخړه نوره پسې زياته شي نو ويره ده چې د ټول پاکستان او په ځانګړې توګه د بلوچستان هغه تجاران به له سخت معاشي زيان سره مخ شي چې تجارت یې له ايران سره تړلی دی۔
-
حفیظ الله شېرانی
حفیظ الله ستوری شېرانی په بلوچستان کې د وي.او.اې ډیوه د خبریال په توګه کار کوي. هغه له بلوچستان پوهنتون څخه په جرنلزم او پښتو ادبیاتو کې ماسټرۍ کړې دي او له تېرو اوو کلونو راهیسې د جرنلزم په میدان کې کار کوي. شپږ کاله یې د پاکستان له (ډان) ټیلیویژن سره د خبریال په توګه کار کړی او په بېلابېلو ورځپاڼو کې یې کالمونه هم لیکلي دي. په بلوچستان کې د ډیوه رېډیو او ټیلویژن لپاره د ملټي مېډیا په برخه کې پر بېلابېلو سیاسي، کلتوري او ټولنیزو موضوعاتو رپوټونه جوړوي.