واشنګټن ــــ په قرغزستان کې د منځنۍ اېشیا او یورپي اتحاد د مشرانو ګډه غونډه شوې چې په افغانستان کې یې د یو ټولشموله حکومت پر جوړېدو او په دغه هیواد کې د ښځو او نجونو د حقونو په ګډون بشري حقونو ته د درناوي پر اړتیا ټینګار کړی دی.
دا په قرغزستان کې د یورپي اتحاد او د منځنۍ اېشیا د مشرانو دویمه ګډه غونډه وه، لومړۍ غونډه د قزاقستان په مرکز استانه کې د تېر 2022م کال په اکتوبر کې شوې وه.
د قرغزستان په تفریحي ښار چولپون اتا کې د جون پر دویمه په دې سرمشریزه غونډه کې د یورپي کونسل مشر چارلس میشل او د قزاقستان، تاجکستان او ازبکستان ولسمشرانو او د ترکمنستان د صدر استازي ګډون کړی وو.
ددې غونډې په ګډه اعلامیه کې د غونډې ګډونوالو په افغانستان کې مخ په خرابېدونکي حالت باندې اندېښنه ښکاره کړې او ویلي یې دې چې دوی ژمن دي چې دا هیواد بیرته د خونديتوب، امن، ارامۍ او سوکالۍ په لور د پرمختګ په حال کې وویني:
"دوی په ټینګار سره د یو ټولشموله او استازي حکومت جوړېدل مهم وبلل چې د ټولو استازي پکې برخه ولري او هم یې د ښځو، نجونو او د قومي ډلو د حقونو په ګډون د ټولو افغانانو بنیادي ازادۍ او د بشري حقونو وده او درناوی د ارزښت وړ وبلل".
د یورپي کونسل مشر چارلس میشل غونډې ته په وینا کې د منځنۍ اېشیا هېوادونو د مشرانو اندېښنې پر ځای بللې دي چې په افغانستان کې یې د امنیتي خطرونو د زیاتېدو په اړه اندېښنه ښکاره کړې ده. ښاغلي میشل د افغانو نجونو پر اعلی تعلیم او د ښځو پر کار هم ټینګار کړی دی:
"تاسو په منځنۍ اېشیا کې له افغانستانه له امنیتي خطرونو سره مخ یئ او موږ هم دغه اندېښنه لرو. موږ د حالاتو پر ځانګړې څارنه ستاسې د هېوادونو ستاینه کوو. دا موږ ټولو ته مهمه ده چې یو ارام او پرامنه افغانستان ولرو چې ټولشموله حکومت پکې وي او بشري حقونه باوري کړي".
طالبانو په رسمي توګه د دې غونډې د ګډونوالو اندېښنو ته څه جواب نه دی ویلی، خو مخکې یې په وار وار ویلي چې د افغانستان خاوره به د هیڅ ګاونډي په خلاف نه کارول کېږي.
د غونډې ګډونوالو له افغانانو سره په سختو شرایطو کې د نړیوالو قوانینو او پېژندل شویو معیارونو په بنیاد د نړیوالې ټولنې د بشري مرستو د هڅو ستاینه کړې او پر نړیوالې ټولنې یې ږغ کړی چې له افغانانو سره بشري مرستې زیاتې کړي.
په غونډه کې د ملګرو ملتونو هڅو ته هم اشاره وشوه چې وایي پر سختو حالاتو برسېره یې په افغانستان کې خپلو کارونو ته دوام ورکړی دی.
د غونډې ګډونوالو د افغانستان په اړه د یورپي اتحاد او منځنۍ اېشیا هېوادونو د ځانګړو استازو د څلورمې غونډې نتیجې مهمې وګڼلې، چې د تېرې مې میاشتې پر 24 او 25 د ترکمنستان په مرکز عشق اباد کې جوړه شوې وه.
د هغې غونډې په پای کې هم د یورپي اتحاد، ملګرو ملتونو، نړیوال بېنک او منځنۍ اېشیا د هېوادونو استازو په یوه ګډه اعلامیه کې له طالبانو غوښتي وو چې د نجونو او ښځو پر تعلیم او کار لګول شوي بندیزونه لرې کړي او یو ټولشموله حکومت جوړ کړي.
