پاکستان
د پاکستان په سند صوبه کې د افغانستان د پخواني پاچا امير دوست محمد خان اولاد واي ژبه ترې هېره خو کلتور یې ژوندی ساتلی
د کراچۍ ښار نه شمال ختيځ ته ۵۰۰ کلوميټره لرې د شکار پور ضلعې ګړي ياسين علاقه ده، چرته چې د کوټ دراني په نوم یوه قلعه د افغانستان د پخواني پاچا امیردوست محمد خان د اولاد اغا سراج دراني کور دی. اغا سراج دراني دا وخت د سيند اسمبلۍ سپيکر دی.
دراني وي او ای ډیوه ته اوویل مشران يې د افغانستان نه سوؤنه کاله وړاندې دلته راغلي وو.
"زمونږ مشران دلته په ۱۷۷۰ کې راغلي کله چې احمدشاه ابدالي د مغلو د ژغورولو دپاره راغلی ؤ نو جمعه خان چې زمونږ د کورنۍ مشر ؤ هغه بيا دلته د شکار پور ګورنر جوړ کړی شوی ؤ"
دی وايي چې جګړې ختمې شوې جمعه خان بيا په ګړي ياسين کې ځمکې واخيستې نور ټول بیرته لاړه او هغه دلته پاتې شو، درانی زياتوي نيکه اغا شمس الدين يې بيا دلته اباد شوی او دغه کور یې جوړکړی ؤ چې تراوسه پورې يې دوی کاروي.
نوموړی وايي د خپلې کورنۍ نه د سيند اسمبلۍ درېم سپيکر جوړ شوی دی د هغه نه وړاندې د هغه پلار اغا صدر الدين په کال ۱۹۷۹ کې او د هغه نه وړاندې يې تره اغا بدرالدين د ۱۹۴۹ نه تر ۱۹۵۱ پورې د سيند اسمبلۍ سپيکر پاتې شوی ؤ.
دراني وايي که څه هم پښتو نه شي ويلی خو د پښتنو کلتور يې نه دی پرېښودی د مشرانو نخښې يې ټولې ساتلي دي.
دا چې د افغانستان سره د دراني د کورنۍ تګ راتګ د کوم وخت پورې ؤ، نوموړی وايي د ظاهرباچا پورې يې کورنۍ د افغانستان سره تګ راتګ ؤ او د هغې وروسته دغه لړۍ بيا ودرېدلې ده.
په کوټ دراني کې د پاکستان د جوړېدو نه وړاندې جوړه شوې لايبريری اوس هم موجوده ده کومه چې د اغا سراج دراني په وېنا د هغه مشر تره اغا بدرالدين جوړه کړې او په کال ۱۹۴۲ کې پوره شوې وه.
په ياده لايبریرۍ کې يوه برخه د افغانستان د تاريخ په اړه ده او دغلته اوس هم په فارسۍ ژبه ليکل شوې قلمي نسخې په سم حالت کې پرتې دي.
دراني وايي نه يواځې لايبريري بلکې د مشرانو د لاس د ښکار ټوپکې يې هم ساتلي او هغه هم په خپله د ښکار شوق کوي په پاکستان کې دننه او بهر يې تر زمري پورې د هر ځناور ښکار کړی او وايي دغه شوق يې هم ورته د مشرانو نه منتقل شوی دی.
پښتانه د تازه غوښې شوق کوي چې راوړي وريته يې کړي او هر پښتون غوښه خوړل ضروري ګڼي.
اغا سراج دراني وايي چې د دوه نيم سوه کالو جوړه دغه ودانۍ او ټولې نخښې نښانې روغې وساتي، نوموړی زياتوي د خپلو پښتنو وروڼو هغه د پښتنو روایات ژوندي ساتي کوم چې به په افغانستان کې ؤ جرګې کوي او خپلمنځي مسلې په جرګو کې کې هواروي. باقي پاتې په ځايي توګه د سيند کلتور کوي.
د ال سیندي پټان یوت په نوم دا غونډہ د سیند صوبې د شکارپور ضلعې په گړي یاسین علاقه کې راجوړہ شوې وہ، د یاد تنظیم مشر د سيند اسمبلۍ سپیکر اغا دراني وایي دا تنظیم دوہ کاله وړاندې په سیند صوبه کې د سوؤنو کالو راسې مېشته پښتنو ته د ورپېښو مسلو هوارولو دپارہ راجوړ کړی شوی دی
هغه پښتانه چې دلته يې پېژندګلو نشته او هغوي دلته د دوه سوه کلونو پورې مودې راسې اباد دي هغوی دلته زېږدلي پلار نيکه يې دلته زېږېدلي د هغو سره شناختي کارډونه شته خو اوس هم د ځينو مسلو سره مخ دي هغوی ته ويل کيږي چې هغوی بهرنيان دي نو هغه ته ځای په ځای دې پښتنو خپلې مسلې وړاندې کړې کومې چې د دوی جايزې غوښتنې وې ځکه د دغو مسلو د هوارو دپاره يې دا تنظیم جوړ کړو،
د دراني په وېنا د سنده صوبې په 29 ضلعو کې په ۲۰ ضلعو کې دا تنظيم وجود لري او په يوه ضلع کې د 40 نه تر 50 زرو پورې پښتانه اباد دي.
دا سپين ږيری غلام دستګير وايي د پېړيو راهسې په سيند کې اوسيږي، خو اوس هم ورته مسلې پېښې دي،
نوموړی وايي د سيندي پښتنو د تنظيم څخه يې يو څه تمه پېدا شوې چې دا مسلې به يې هواري کړي.
روزي خان بړيڅی وايي د سيند صوبې په ټهټه ضلع کې مېشت دي، وايي ځینې خلک په دې نه دي خوښ چې پښتانه دلته ولې مېشت دي ځکه دوی ته مسلې جوړوي،
يو بل مشر حاجي دولت خان چې په خېرپور ضلع کې مېشت دی وايي د انګرېز په زمانه کې يې مشران دلته د افغانستان څخه راغلي دي ځمکې لري کاروبارونه کوي، خپله ژبه او کلتور يې نه دی پرېښودی ځکه ورسره سم چلند نه کيږي.
اغا سراج دراني چې په سیند صوبه کې د واکمنه حکومتي ګوند پيپلز پارټۍ سره تعلق لري وايي د زرګونو پښتنو د ځمکو او شناختي کارډونو سره يې نورې ډېری مسلې د اړونده چارواکو سره شريکې کړي او هوارې کړي دي هغه وايي که د پښتنو خپلمنځني مسلې هم جوړيږي د دې تنظيم د سيوري لاندې په خپلو جرګو کې هواروي او د دغه تنظيم څخه هیڅ سياسي ګټې پورته نه کول غواړي.
See all News Updates of the Day
کرکټ: نيوزيلېنډ په څلورمه ټي ټوينټي سيالۍ کې پاکستان ته ماتې ورکړې
د نيوزيلېنډ کرکټ لوبډلې کوربه پاکستان ته د ټي ټوينټي/ شل اووريزو سياليو په څلورمه لوبه کې په څلورو رنزونو ماتې ورکړې ده. د پينځه سياليو په لړۍ کې نيوزيلېنډ پرله پسې پاکستان ته دوه ځله ماتې ورکړه، پاکستان په دغه لړۍ کې یواځې يوه لوبه ګټلې ده.
د پاکستان د لاهور په قذافي کرکټ لوبغالي کې ترسره شوې سیالۍ پچه/ ټاس پاکستان ګټلی او لومړی بالينګ یې اخستی وو.
نيوزيلېنډ په لومړي بېټنګ کې په ټاکلو 20 اوورونو کې په اووه لوبغاړو سوځېدو 178 رنزونه جوړ کړي وو. ټم رابنس په 36 بالونو 51 رنزونه جوړ کړي دي.
پاکستاني بالرانو کې عباس اپريدي درې اوورونه کړي، 20 رنزونه یې ورکړي او درې لوبغاړي یې اوټ کړي دي.
د نيوزيلېنډ د 178 رنزونو په مقابله کې پاکستاني لوبډلې په اته لوبغاړو اوټ کېدو 178 رنزونه جوړ کړي او په څلور رنزونو یې لوبه بايللې ده.
پاکستانۍ لوبډله کې فخر زمان تر ټولو زيات په 45 بالونو 61 رنزونه جوړ کړي او کپتان بابراعظم په پينځه رنزونو اوټ شوی دی.
د نيوزيلېنډ او پاکستان ترمنځه، پاکستان کې د روانو پينځو سياليو په لړۍ کې لومړۍ لوبه د باران ښکار شوې وه.
دویمه سيالي پاکستان په اووه وکټو ګټلې، درېمه بيا نيوزيلېنډ په اووه وکټو ګټلې او تېره شپه نيوزي لېنډ په څلورو رنزونو پاکستان ته ماتې ورکړې ده.
د پاکستان او نيوزيلېنډ ترمنځه د ټي ټوينټي پينځمه سیالي په 27م اپرېل سبا د خالي/ شنبې په ورځ ټاکل شوې ده.
پاکستان د بشري حقونو د سرغړونو په اړه د امریکې رپورټ رد کړی
پاکستان د امریکې هغه رپورټ په کلکه رد کړی چې په کې ویل شوي وو، تېر کال پاکستان کې د بشري حقونو حالت نه دی بدل شوی. امریکې دغه رپورټ د اپریل پر 22مه خپور کړی وو.
د امریکې د بهرنیو چارو وزیر اینټني بلینکن د دوشنبې- ګل په ورځ په یوه آنلاین بیان کې ويلي وو، د دغو رپوټونو په را غونډولو کې له مختلفو معتبرو او پر حقیقت ولاړو سرچینو څخه معلومات اخیستل شوي، چې په هغه کې د حکومتي ادارو، غیرسرکاري تنظیمونو او رسنیو رپوټونه شامل دي.
په رپوټ کې ویل شوي وو، په پاکستان کې یې تېر کال د ژوند په بېلابېلو څانګو کې د بشري حقونو د سرغړونو باوري رپوټونه تر لاسه کړي دي، خو وایي حکومت د هغو چارواکو د پېژندلو او سزا ورکولو لپاره ډېر کم ګامونه اخیستي چې کېدای شي په دغو سرغړونو کې لاس ولري.
د پاکستان د بهرنيو چارو وزارت د کال 2023م د بشري حقونو په اړه د امریکې د بهرنيو چارو وزارت رپورټ په کلکه رد کړی او ويلي يې دي، دغه رپورټ غېر منصفانه، په ناسمو معلوماتو جوړ او د ځمکني حقيقت سره په ټکر کې دی.
د پاکستان د بهرنيو چارو وزارت ویلي، د امریکې د بهرنيو چارو وزارت دغه رپورټ سم نه دی جوړ شوی خاميانې پکې دي، او دغه ډول رپورټونه په نورو هيوادونو کې د سياسي تعصب په اساس د بشري حقونو سرغړونو ته په کتو جوړول کيږي.
ويل شوي دغه رپورټ د دوه مخي معيار څرګندونه کوي.
پاکستان ويلي، دا خبره د اندېښنې وړ ده چې د امریکې د بهرنيو چارو وزارت په رپورټ کې په ګرده نړۍ کې د بشري حقونو په حالت کې د غزې او هندوستان د ولکې لاندې کشمیر کې د بشري حقونو سرغړونې د پامه غورځول شوي دي.
د پاکستان د بهرنيو چارو وزارت ویلي، پاکستان د بشري حقونو دپاره د خپل چوکاټ کوټلي کولو، د نړیوالو بشري حقونو ايجنډې ته د ودې ورکولو، او په بشري حقونو بحث ته ژمن دی.
پاکستان ويلي، د امریکې نه تمه لری چې په دغه ډول رپورټونو جوړولو کې د بې طرفۍ او زمه وارۍ څرګندونه وکړي.
د امریکې د بهرنيو چارو وزارت په رپورټ کې، پاکستان کې له عدالت پرته وژنې، د جبري لادرکۍ پېښې، د حکومت یا د هغه د ایجنټانو له خوا ظالمانه، غیرانساني او له سپکاوي ډک چلند، خپلسره ګرفتارۍ، سیاسي قید، د ازادۍ او مېډیا په ازادۍ شدیدو بنديزونو يادګېرنه شوې ده.
له دې پرته په رپوټ کې پر خبریالانو د تشدد، له جواز پرته د هغوی د نیولو او لادرکه کولو، سنسرشپ، د مذهب د سپکاوي خلاف قوانینو، د مذهبي اقلیتونو خلاف پېښې، د انټرنیټ پر ازادۍ شدیدې پابندۍ، د سوله ییزو غونډو په ازادۍ کې لاسوهنه، له ښځو سره توپیري چلند، جنسي تېري، د کم عمرۍ او جبري ودونو، پر همجنس پرستانو او نرښځیانو د تشدد پېښې شاملې دي.
په رپوټ کې دا هم ویل شوي چې په هېواد کې د خلکو د تښتونو او جبري لادرکۍ پېښې شوې دي، د استخباراتي ادارو، پولیسو او امنیتي ځواکونو ځینو چارواکو په ممکنه توګه خلک نیولي او د هغوی د ځای له ښکاره کولو یې انکار کړی دی.
د بهرنیو چارو وزارت په رپوټ کې د پاکستان د بشري حقونو د تنظیمونو د رپوټونو په بنیاد ویل شوي، چارواکو له کومې وجې یا وارنټ پرته د بشري حقونو پښتانه، سیندي او بلوڅ فعالان نیولي او لادرکه کړي دي.
د پاکستان سټاک اېکسچینج یا د ونډو بازار په ریکارډ کچه بره تللی
د پاکستان سټاک ایکچینج یا د ونډو په بازار کې په ریکارډ کچه زیاتوالی شوی او اقتصاد پوهان وايي امکان دی چې نړیواله مالیاتي اداره ايي اېم اېف پاکستان ته د درې ارب ډالرو د قرض اخېری قسط یو اشاریه یو ارب ډالر هم ورکړي او سټېټ بینک د سود شرڅ هم کمه کړي.
د پاکستان سټاک ایکچینج تر مخه د زیارت، پنجنشنبې، په ورځ د ونډو بازار په 72 زره او په 51 درجی خلاص شوی وو او د سر د 100 کمپنو په انډیکس کی د 495 درجو زیاتوالي وروستو د 72 زره او 500 نه زیات شوی اقتصاوو پوهان وایی روانی میاشتی په 29 نیټه د ایی ایم ایف په غونډه کی امکان ویني پاکستان ته 1.1 اربه ډالر قسط ترلاسه شی.
اقتصاد پوه وکیل رحمان وايي د پاکستان کرنټ اکاونټ خساره سرپلس شوې، ګرني د مارچ په میاشت کې کمه شوې او د غیر ملکي زرمبادله ذخیره هم مستحکم ده، د پاکستان اقتصادي ډله د ايي اېم اېف سره خبرې کوي، بلخوا د سعودي عرب او ایران سره هم خبری دوام لري. وکیل رحمان زیاته کړه دغه مثبت خبرونه دي چې له امله يې سټاک ایکچینج په بره روان دی.
د ونډو بازار د شمیرو تر مخه په سوداګری ګډ رجحان لیدل شوی د ګاډو ، سمنټو او ریفایین کمپنو په سوداګرۍ کې اضافه او د بینکونو، تیل او ګیس کمپنو تجارت منفي طرفته تلی تیره ورځ هم د ونډو بازار د 72000 درجې څخه زیات شوی وو او د سر د 100 کمپنو په انډیکس کې 600 درجې په زیاته اضافه شوې وه اقتصاد پوهان وايي په پاکستان کې اقتصادي پر مختيا مثبت لیدل کیږي او د سرمایه کارانو اعتماد هم بحالېږي او د ملک دننه اقتصادي هلو ځلو ته دوام میلاو شوی.
اقتصاد پوه شهریار بټ وايي په اقتصاد د مثبتو رجحاناتو په بنیاد امکان دی چې په راتلونکې وخت کې سټیټ بینک د نیم نه تر یو فیصد پورې د سود شرح کمه کړي. هغه وايي کله چی د سود شرح راکمه شي نو دا به د سټاک ایکچینج دپاره بهتره وي او په ملک کې به بیا د ودانۍ کارونه روان شي، د ګاډو او ټیکسټایل انډسټرۍ کی به بیا فعالیتونه شروع شي ځکه چې د هغه په قول په موجوده وخت کې د سود شرح زیاته ده او کاروبارونه کول مشکل دي.
د پاکستان د خزانې وزیر محمد اورنګزیب په وروستو کی ویلی امکان دی چې د جون پورې د پاکستان د غیر ملکي زرمبادله ذخیره 10 اربه ډالره ته زیاته شي.
اقتصاد پوهان وايي په پاکستان کې ګراني د 38 فیصد نه 20فیصده ته راکوزه شوې چې له امله يې د ونډو په بازار مثبت اثر شوی
د مروتو قامي جرګې ویلي په لکي مروت کې پوځي عملیات نه مني
په لکي مروت کې د زرګونو خلکو سترې ولسي غونډې ته وینا کوونکو وویل چې په دې وروستیو کې په ضلعه کې د ترهګرۍ په پېښو کې لسګونه کسان وژل شوي، ژوند پکې په ټپه ودریدلی او ځایي خلک یې د خپلو سیمو په پریښولو مجبور کړي دي.
دوي وایي نه د پاکستان مېډیا، نه عدلیې او نه پارلمان د دې ناامنۍ خلاف اواز اوچت کړی دی.
د لکي مروت قامي جرګې د مشرانو په وینا پوځ جنګ ته ماحول جوړ کړی دی او اپرېشن ته یې تیارۍ روانې کړې دي. هغوي وایي ماشومان، استادان او هر څوک هره ورځ په یاده ضلعه کې وژل کېږي او مخنیوي ته یې پام نه کیږي .
د مروت قامي جرګې مشرانو ويلي مروت قام دې ډاډه وسي چې چاته به پخپله خاوره د پردۍ جګړې اجازه ور نه کړي او که د جنګونو نوې منصوبې دغلته راوړل کیږي دوی به یې پرضد ودیږي.
د مروت قامي جرګې په تابیا د زیارت- پنجشنبې په ورځ ټاون سیمه کې د نا امنۍ پرضد یوه ستره ولسي غونډه راجوړ کړل شوې وه چې د زرګونو په شمیر سیاسي اؤغیر سیاسي فعالینو پکې برخه درلوده.
د غونډې د پاره میدان کې لویه خیمه لګول شوې وه خو د خیمې نه بهرهم په زرګونو کسانو سپین بیرغونه په لاسو کې پورته کړي وو اؤ د پښتو قامي انقلابي ترانو سره یې د امن د پاره او د پاکستان امنیتي ادارو د ناامنۍ د تګلاره په ضد شعارونه ورکول.
دوی وویل په داسې حال چې علاقه کې د امنیت د پاره تر 50زرو زیات پوځ مېشت دی خو بیا هم نه ځایي ولس او نه د دوی په ساتنه مامور پولیس خوندي دي.
د اپریل په شپږمه په لکي مروت ضلعه کې د پولیس یو لوړ رتبه افسر او د هغه دوه ساتونکي د وسله والو په یو برید کې وژل شوي وؤ.
یو احتجاج کونکي انور بیګوخېل ډيوه ته وویل علاقه یې د ناامنۍ ښکار ده ،دوی پکې عادي ژوند نه کوي او سخت ستونزمن دي، کاروبارونه په ټپه ودریدلي او په کورونو د ننه خلک وژل کیږي خو حکومت دې لور ته پام نه کوي.
هغه وویل د جنګ په دې پالیسۍ واړه هم پوهه شوي او دا خاوره د بل چا د ګټو د پاره د جنګ میدان ته نه پریږدي .
احتجاج کوونکو وویل دغلته پوځ د وسله والو پرضد په لویه کچه دعملیاتو پریکړه کړې چې له امله به یې خلک بې کوره کیږي .
د پاکستان حکومت او پوځ په دې اړه څه نه دي ویلي خو لکي مروت کې په دې ورستیو کې وسله وال بریدونه زیات چټک شوي دي.
د مسلم لیګ خیال ګروپ مشر همایون سیف الله ویلي په لکي مروت کې د هیڅ داسې عملیاتو اجازه نه ورکړل کیږي چې پکې عام ولس ته زیان رسي .
هغه ویلي د ناامنۍ د مخنیوي له امله د خلکو او پوځ ترمینځ خلا جوړه شوې ده.
غونډې ته خپله وینا کې نوموړی وایي د خلکو د رایې نه منل کېدو په نتیجه کې مخکې هم پاکستان مات شوی اؤ بنګله دیش په وجود کې راغلی ؤ.
د لکي مروت یو قامي مشر اختر منیر ویلي عملیاتو ته اړتیا نه لیدل کیږي ځکه چې دې کې یوازې ځایې ولس ځپل کیږي.
هغه ویلي لکي مروت یوه وروستو پاتې ضلعه ده باید دغلته د امنیت د ټینګښت سره د علاقې د ترقۍ د پاره ګامونه واخستل شي.
د هغه په وینا د لکي مروت په لکونو جریبه ځمکه اوبه نه لري نهري نظام ورته باید راوستل شي او په لکي مروت کې ګیس او تیل پیدا کیږي په هغه دې د ځایی خلکو حق ومنل شي.
د عوامي نیشنل ګوند یو ځایي مشر بیګو خېل غونډې ته وینا کې وویل د یوې منصوبې سره د غلته ناامني راوستل شوې خو دوی چاته سیمه کې د عملیاتو اجازه نه ورکوي .
هغه وویل په سکولو او کالحونو کې فوځ مېشت دی چې له امله یې ماشومان بې تعلیمه کیږي او ناامنۍ ته مخه کوي .
د هغه په وینا د عملیاتو پرځایی دې د دوی ماشومانو ته دا سکولونو اؤکالجونه خالي کړل شي چې ماشومان زدکړې ترلاسه کړې بیا به یې څوک نه بې لارې کوي.
د لکي مروت پخوانې ضلعې ناظم اشفاق خان مېداد خېل وویل خلکو د خپل تحفظ د پاره په خپله کمیټۍ جوړې کړي او د شپې پرمهال ګشتونه کوي .
هغه وویل د امنیت ټینګښت د ریاست او ریاستي ادارو زمه داري ده او که پوځ دوی ته امنیت نه شي ورکولی بیا دې دا ضلعه پریږي .
د لکي مروت د پولیسو مشر تیمور ویلي د علاقې حالت په قابو کې دی د امنیت د ټېنګښت د پاره پولیسو پلان جوړ کړی اؤ د خلکو د ساتنې د پاره د شپې ګشتونه کوي .
ډيوه سره خبرو کې هغه ویلي پولیس د ګواښونو سره مخ دي خو بیا هم د ترهګرو سره مقابله کوي او د عسکرو په قربانۍ یې امنیتي ټینګ کړی دی او چاته د وراني اجازه نه ورکوي.
د لکي مروت قامي جرګې غوښتنه کړې چې په ضلعه کې دې د امنیت د ټینګښت د پاره نور پولیس وګمارل شي اؤ زیاته کړې یې ده چې د عملیاتو څخه د ډډې کولو ترڅنګ باید د پوځ لخوا د چاپو او عملیاتو پرمهال نیول شوي بې ګناه کسان خوشې کړل شي
د جمعیت علماء اسلام یو ځايي مشر سمیع الله مجاهد ویلي مروت ترهګر نه په دوی ترترهګري تپل شوې ده.
تر دې وړاندې د علاقې نه د قامي پارلیمان منتخب استازې شیر افضل مروت د علاقې په ناامنۍ اندیښنه څرګنده کړې وه او د پاکستان یو شخصي ټي وي چېنل سره د مرکې پرمهال یې ویلي وؤ پنجاب کې ناامني نشته خو ورسره په پوله د لکي مروت په درابین سیمه کې حکومتي واک ختم شوی.
هغه ویلي حکومت د وسله والو مقابله نه شي کولۍ او له دې وړاندې چې حکومتونو څه کړي دي د هغې نه څه تر لاسه شوي نه دي بلکې مونږ ته نقصان زيات شوی دی.
هغه غوښتنه کړې وه چې باید وسله والو سره خبرې وشي.
د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور پښتین اؤ ځېنې نور قام پرست سیاسي مشران وخت په وخت خېبر پښتونخوا کې دترهګرۍ د روانې لړۍ پړه دپاکستان په پوځ اچوي خو پوځ بیا وخت په وخت دا تورونه په سختۍ سره رد کړي دي اؤ وایي دترهګرۍ پرضد جګړه کې یې په زرګونو ځوانانو اؤ افسرانو دخپلو سرونو درنې قربانۍ ورکړې دي.
ملګري ملتونه وایي د پاکستان نیمایي ابادي له انټرنیټ محرومه ده چې زیات شمېر د ښځو دی
د ملګرو ملتونو د پرمختيايي ادارې (يو اين ډي پي) نيشنل هيومن ډيولپمنټ انډيکس د ۲۰۲۴م کال لپاره د تازه رپورټ ترمخه د پاکستان نيمايي آبادي د انټرنيټ نه محرومه ده چې پکې زياته شميره د ښځو ده۔
په پاکستان کې د ښځو د حقونو فعالان وايي چې انټرنيټ ته د لاسرسي نه لرلو له کبله ښځې د خپلو حقونو نه بې خبره پاتې شي.
د يو اين ډي پي رپورټ کې پاکستان په معتدل برخه کې ساتل شوی دی او ویل شوي دي چې په پاکستان کې ښځې د ډيجيټل پرمختګ نه محرومه دي۔
په ياد رپورټ کې ويل شوي چې په هيواد کې په ډيجيټل پراختيا کې د شتمنو خلکو شمېره د بې وزله خلکو په پرتله ۱۵ فيصدي لوړه ده او دا څرګندوي چې په ډيجيټل پرمختګ کې د پيسو کردار مهم دی۔
د ډيجيټل چارو کارپوهان وايي چې په پاکستان کې زياتره خلک به تر هغې د انټرنيټ نه محرومه وي ترڅو چې په موجوده ډيجيټل انفراسټرکچر کې بدلونونه رانه وستل شي۔
د ډيجيټل چارو کارپوهه هارون بلوڅ وي او ای ډیوه ته وایي "د دې لوې سبب زموږ سيکيورټي پاليسي ده، ولې چې په پاکستان کې انټرنيټ ته هم د سيکيورټي په تناظر کې کتل کيږي دې کې د بدلون راوستو ضرورت دې".
هغه وایي که په پاليسې کې بدلون راوستل شي او انټرنيټ ته لاس رسی په حکومتي ترجيحاتو کې شامله کړی شي نو پاکستان ته دېره ګټه رسيدی شي.
رپورټ زياتوي چې پاکستان په انساني ترقې کې له ۱۹۳ هيوادونو په نوملړ کې په ۱۶۴ نمبر ولاړ دی۔
د منصوبه بندۍ او پرمختيايي چارو مرکزي وزير احسن اقبال مطبوعاتو ته ويلي چې ډيجيټل لاس رسی ډير مهم دی او حکومت به هڅه کوي چې انټرنیټ ته د هر وګړي لاس رسی ممکن کړي.
د ښځو د حقونو کار کوونکې وايي چې انټرنيټ ته د لاس رسي نه لرلو له امله ښځې په پاکستان کې د هر ډول اسانتياوو نه محرومې او د نړې د حالاتو نه بې خبره ساتل شوې دي۔
د عورت فاونډيشن نومې غیر دولتي سازمان یوه مشره شمایله تنویر ډیوه ته وایي د ښځو په ضد د تشدد د مخنيوي او د صحت په اړه بې شميره معلومات په انټرنيټ موجود وي، دغه شان تعليم هم د انټرنيټ د لارې ترلاسه کيدای شي:
"که انټرنيټ ته لاس رسی نه وي نو ښځې د دې ټولو معلوماتو څخه بې برخې پاتې کيږي او نه دا معلومات لري چې په نړې کې نوي څه رجحانات او پرمختګونه کيږي".
مطبوعاتي رپورټونه وایي چې پاکستان دنړۍ په کچه هغه دریم هیواد دی چې په انټرنیټ یې تر ټولو زیات بندیزونه لګولي دي او اوس هم د تيرو دريوؤ مياشتو راهسې ټولنیزه رسنۍ (ايکس) بنده ده چې د ماهرينو په اند نه يوازې خلک يي د اظهار د ازادۍ نه محرومه کړي بلکې هغه خلک چې د ټولنيزو رسنيو د لاري کاروبار کوي هم یې د تاوان سره مخ کړي دي۔
Forum