په افغانستان کې د طالبانو په واکمنۍ کې د ژمي د رخصتيو وروسته نن د ګل/دوشنبې په ورځ [شپږم مارچ] د هلکانو پوهنتونونه بيرته پېل شوي خو د جينکو پوهنتونونو ته په تګ اوس هم بنديز دی.
د اې اېف پي د خبر ترمخه د هلکانو د پوهنتونونو په پېلېدو د غور ولايت يوې 22 کلنې زده کوونکې راحيله ويلي، "زړه مې ماتيږي چې ګورم هلکانو پوهنتون ته ځي او مونږ په کورونو کې يو".
هغې ويلي، "دا د جينکو په وړاندې صنفي يا جنسي امتياز دی ځکه چې اسلام مونږ ته د لوړو زده کړو اجازه راکوي هيڅوک هم بايد زمونږ د زده کړو مخه ونه نيسي".
په افغانستان کې واکمنو طالبانو تېر کال د دسمبر پر 20مه په افغانستان کې "تر امر ثاني" پورې د جينکو د پوهنتونونو د ځنډولو امر کړی وو او وروسته یې بيا سپيناوی کړی وو چې "د حجاب نه مراعاتول، د یوه ولایت څخه بل ولایت ته د زدکړو لپاره تګ چې لیلیو [هاسټلونو] کې به مېشتې وې، غیرشرعي نصاب او د داسې پوهنځيو شتون چې ښځو ته یې د لوستلو اړتیا نشته".
په افغانستان کې د جينکو پوهنتونونو بندولو ته د امریکې، ملګرو ملتونو، د اسلامي همکارۍ د نړیوال سازمان او پاکستان په ګډون مخکینیو افغان ولسمشرانو اشرف غني او حامد کرزي هم سخت غبرګون ويلي او په دې اړه یې شدیده اندېښنه څرګنده کړې وه.
د جينکو د پوهنتونونو په غبرګون کې امريکا ويلي وو د طالبانو د پرېکړې په کلکه غندنه کوي چې ښځې يې په پوهنتونونو بندې کړي، د جينکو دپاره يې د ثانوي تعليم سکولونه تړلي، په ښځو يې نور هم بنديزونه هم دوامداره ساتلي چې خپل بنيادي بشري حقونه او ازادي ولري.
امریکا ویلي وو، طالبان د هغې پورې پور په تمه نه شي چې نړۍ يې په رسميت وپېژني څو پورې چې يې په افغانستان کې د ټولو حقونو ته درناوی نه وي لرلی او دا پرېکړه به د طالبانو دپاره ډېرې سختې نتيجې ولري.
په نړيواله کچه د طالبانو نه غوښتنې شوي چې د جينکو پوهنتونونه دې پېل کړي.
د جنورۍ په مياشت کې د ملګرو ملتونو يو لوړ پوړي پلاوي چې د افغانستان سفر کړی وو په افغانستان کې د واکمنو طالبانو د مشرانو سره يې ليدلي او ورته یې ویلي وو د ښځو او جينکو ضد هغه پاليسۍ دې ختمې کړي د کومو له امله چې هغوی د کورونو پورې محدوده پاتې کيږي او بنيادي حقونه یې چقول کيږي.
په افغانستان کې چې طالبان د کال 2021 په اګست کې په واک کې راغلي لومړی یې د شپږم ټولګي نه بره د جينکو دپاره سکولونه تړلي، بیا يې په ښځو ګڼ بنديزونه لګولي، د تير کال په وروستيو کې يې د جينکو پوهنتونونه تړلي او بیا یې ښځې په غېر دولتي ادارو کې د کار کولو څخه منع کړې وې.
په افغانستان کې د واکمنو طالبانو نه په نړيواله کچه د ټولشموله حکومت، د ښځو او جينکو په تعلیم او کار ځايونو ته په تګ د بنديز ختمولو سره د بشري حقونو په ځای کولو او د دوحې تړون په پوره ډول عملي کولو غوښتنې کیږي.
د پاکستان په شمول، تر اوسه د نړۍ هېڅ کوم ملک په افغانستان کې د طالبانو واک په رسميت نه دی پېژندلی.
[خبر د اې اېف پي په مننه]
