اوکراین وایي د روس بریدونه یې د توانایۍ نظام ته خطر پېښوي

د اوکراین چارواکي وایي روس د جمعې په ورځ د لسګونو میزایلو او 60 ډرون الوتکو په وسیله د دوی د انرجۍ یا توانایۍ پر اډاڼو بریدونه کړي او درې پاور پلانټونه یې تباه کړي چې له کبله یې په لویه کچه د هېواد بجلۍ نه وه.

د اوکراین صدر ولادیمیر زلنسکي په روس باندې تور لګولی چې د اوبو د بجلۍ یا هایډرو پاور دوه پلانټونه یې په هدف کړي او وایي په دې سره نه یواځې اوکراین بلکې ګاونډي مولدووا ته هم د ماحولیاتي تباهۍ خطر جوړوي.

په مارچ میاشت کې پر اوکراین باندې د روس د تېزو شوو بریدونو په لړۍ کې دا وروستی برید دی. صدر زلنسکي وایي تېره اوونۍ هم روس تر 190 زیات میزایل او 140 ډرون بریدونه ورباندې کړي وو.

د اوکراین د انرجۍ وزارت د اندازې له مخې دغو بریدونو یې د توانایۍ اډانو ته تر 11.5 ارب ډالرو زیات زیان اړولی دی.

د اوکراین لپاره د امریکې سفیرې بریجیټ برینک پر ایکس [مخکیني ټویټر] په یو پوسټ کې د روس دغه تازه بریدونه غندلي او "وحشیانه" یې بللي دي، هغې لیکلي چې له اوکراین سره "زموږ مرستې ته اوس اړتیا ده".

د یورپي اتحاد د بهرنۍ پالیسۍ مشر جوزف بوریل د روس دغه بریدونه "جنګي جرمونه" بللي او پر یورپي اتحاد یې ټینګار کړی چې اوکراین ته د پوځي مرستو رسېدل تېز کړي.

په اوکراین کې د توانایۍ په برخه کې کارکوونکې تر ټولو لویه کمپنۍ ډي ټي اي کې وایي، څو میاشتې وخت به واخلي چې دغه د انرجۍ تباه شوي پلانټونه بیرته رغول کیږي.

د کمپنۍ د اندازې له مخې د اوکراین په نیپرو ښار کې د اوبو د بجلۍ هایډرو پلانټونو بیا جوړولو به کلونه وخت واخلي، چې د چارواکو په وینا د تېرې اوونۍ په بریدونو کې اته ځله په نخښه شوي دي.

په برتانیا کې د انډیپنډنټ کموډیټي انټېلیجنس سروسز په نوم د څېړنیزې ادارې څېړونکې اورا سباډس د اوکراین د انرجۍ اډاڼو ته په رسېدلي زیان باندې د تبصرې په وخت وي او اې ته وویل، روس پوهیږي چې د لوی زیان لپاره چېرې بریدونه وکړي:

"څه چې غیرمعمول دي هغه دا دي چې دوی [روسان] پوهېدل چې څه باید په نخښه کړي، دا ښکاره کوي چې دوی له خپلو د انرجۍ له ماهرینو سره کار کوي او هغوی د اوکراین د انرجۍ په نظام پوره خبر دي او شاید هغوی له پوځ سره د اوکراین د انرجۍ د اډاڼو په ویشتلو کې مرسته کوي".

د روس او اوکراین دواړو د انرجۍ نظامونه د سووېت یا شوروي اتحاد په زمانه کې جوړ شوي دي او کېدای شي د دواړو هېوادونو د توانایۍ د برخې ماهرین د یو بل د بجلۍ د ټراسمیشن یا منتقلۍ او بجلۍ پیدا کولو د سیسټم له کمزوریو خبر دي.

ډاکټر اورا سباډس وایي دا خبره معلومه ده چې د روس د انرجۍ ماهرینو په نورو برخو کې له خپل پوځ سره مرسته کړې ده، وایي د مثال په توګه د روس د ایټمي انرجۍ کمپنۍ روساټوم د اوکراین په زاپورېژیا جوهري انرجۍ پلانټ کې فعالیت کوي چې د روس په ولکه کې دی.ب

ډېرو څارونکو تمه لرله چې روس به د اوکراین د انرجۍ په نظام باندې برید وکړي څنګه چې تېر کال هم داسې شوي وو، خو د متحدینو مرستې اوکراین د دې وړ کړی وو چې تر څه حده د انرجۍ زیانونو ته تیار اوسي.

خو د دغو تیاریو باوجود اوکراین د روس د دغو بریدونو په وړاندې بېوسه دی او د انرجۍ پر اډاڼو باندې یې وروستیو میزایل بریدونو په لکونو خلک له بجلۍ محرومه په تیاره کې ساتلي دي.

د اوکراین د انرجۍ پر اډاڼو له روسي بریدونو سره سره اوکراین هم د روس د تېلو د پاکۍ پر کارخانو ډرون بریدونه زیات کړي دي. د یوې اندازې له مخې اوکراین د روس د تېلو د صفایۍ وړتیا ته له لسو تر څورلسو فیصدو زیان اړولی دی.