واشنګټن- اسټريليا به په راتلونکي کې نور امريکايي ځواکونه، نورې الوتکې، نورې سمندري بېړۍ او نورې امريکايي وسلې وويني ځکه دواړه هېوادونه د چارواکو په وينا د دفاعي اتحاد د مظبوطولو په لړ کې غټ ګام پورته کول غواړي.
د خالي/شنبې په ورځ د دواړو هېوادونو د لوړپوړو دفاعي چارواکو او سفارتکارانو ترمنځ اوږدې خبرې وشوې او دواړو خواو د شوو لوظنامو تفصيل ښکاره کړو چې څنګه دفاعي چارې شريکې کړي او اسټريليا ته په امريکايي دفاعي پيداوار کې د شريکېدلو لارې پرانيزي.
د اسټريليا په برېسبېن ښار کې د دواړو هېوادونو د وزيرانو د کچې د خبرو اترو وروستو د اسټريليا د دفاع وزير رچرډ مارلز خبريالانو ته وويل “دا وخت د اسټريليا د امريکا نه بل ښه دوست نشته”.
مارلز وويل د وظنامو د مخه به د اسټريليا په شمالي پوځي مرکزونو کې د امريکا په غټه کچه بدلېدونکې موجودګي وي، د امريکا د بېړو او د امن د وخت سمندري جهازونو اضافي ګزمې به وي او د څار د هوايي الوتکو او په ډېره کچه د امريکايي ايټمي سبميرينز تګ راتګ به تر هغه وخته پورې وي ترڅو اسټريليا وکولی شي د امريکا په مرسته دغه استعداد پخپله تر لاسه کړي.
د دواړو هېوادونو چارواکو وويل مهمه دا ده چې نوې لوظنامې به اسټريليا ته لاره جوړه کړي چې د امريکا د ميزايلو او وسلو جوړولو پيداوار ته لاس رسی ولري. دا په داسې وخت کې کيږي چې د اوکرين په جنګ کې د غرب د ضروري کمک ذخيرې کمې شوي دي.
مارلز وويل “هيله ده چې د ميزايلو جوړولو عمل په اسټريليا کې په دوه کاله کې شروع شي”.
وړومبۍ توجه به د اسټريليا د ګايډډ راکټ لانچرو په ګڼ اړخيز پيداواري نظام وي. البته امريکايي چارواکو ويلي واشنګټن غواړي د اسټريليا په 155 اېم اېم توپخانې د ګوله بارود جوړولو په پيداوار کې مرسته وکړي کوم چې د اوکرين په جنګ کې وځلېدل.
د امريکا د دفاع وزير لوېډ اسټېن چې د وزير خارجه انتوني بلېنکن او نورو چارواکو سره په خبرو اترو کې شريک و خبريالانو ته وويل “دا ګامونه به زمونږ استعداد نور ډېر کړي چې په سيمه کې شخړو ته ځواب ووايو. دا د اسټريليا د دفاع د صنعت بنيادي نقطه او غټ ګام دی”.
يو بل امريکايي چارواکي د نوم نه ښودلو په شرط خبريالانو ته وويل “زه ګڼم مونږ په دې پوهه يو چې نه يواځې د امريکا دفاعي بنياد مظبوط کړو بلکې د خپلو ملګرو اتحاديانو نظامونه هم توانمن کړو. مونږ وينو د وړاندې تلو د پاره دا يو غټ ګام دی”.
مارلز وويل سره د دې چې ځيني امريکايي قانون سازان يې مخالفت کوي خو مونږ به وتوانېږو د امريکا نه درې ايټمي سبميرين ترلاسه کړو.
په دې موقع د امريکا وزير خارجه بلېنکن وويل دا د دواړو هېوادونو د پاره مهمه ده چې دا توان ولرو په سيمه کې څنګه چين په شا وتمبوو چې هېوادونه په ازادۍ سره وکړی شي د هر چا سره خپل مل ټل جوړ کړي.
بلېنکن وايي “مونږ تر څه حده د چين سره لګيا يو او د هغه د دې کوښښ مخالفت کوو چې غواړي په سويلي او ختيځ چينايي سمندر کې د جهازونو په ازادۍ تګ رتګ ګډ وډ کړي. دا په ځای ساتلو له ضروري ده چې د تايوان د تنګې سمندري لار حفاظت وکړو د کومې لارې چې چين غواړي نور هېوادونه د اقتصادي فشار لاندې راوړي او خلکو ته ګواښ جوړ شي”.
