ملګري ملتونه: د طالبانو د واکمنۍ تر دوو کلونو تېرېدو وروسته هم د دې هېواد حالت د ډېرې پرېشانۍ وړ دی

د ملګرو ملتونو عمومي مشر انتونیو ګوتېریش ویلي پر افغانستان د طالبانو د واکمنۍ دوه کاله وشول خو وایي لا هم د دې هېواد حالت د ډېرې پرېشانۍ وړ دی.

ښاغلي ګوتېریش د اګست پر 15مه ناوخته پر خپل ټویټر (ایکس) د افغانو ښځو او نجونو پر حقونو د طالبانو د سختو بندیزونو په اړه هم ژوره اندېښنه ښکاره کړې ده او غوښتنه یې کړې:

"نړیواله ټولنه هیڅکله باید د افغانستان خلک هېر نه کړي".

طالبان د 2021 کال د اګست پر 15م په دویم ځل د وسلو په زور پر افغانستان واکمن شوي خو د دوو کلونو له تېرېدو وروسته یې هم حکومت د نړۍ هیڅ کوم هېواد په رسمیت نه دی پېژندلی.

د ملګروملتونو د ښځو د څانګې یوې مشرې سیما باهوس هم د اګست پر 15مه په یو بیان کې ویلي، طالبانو په خپله دوه کلنه واکمنۍ کې د افغانو ښځو او نجونو پر بشري حقونو بشپړ، منظم او بېساري بریدونه کړي دي.

مېرمن باهوس ویلي، طالبانو په دې موده کې د ښځو او نجونو د حقونو محدودولو لپاره پینځوس فرمانونه او حکمونه جاري کړي، وایي په هغوی کې د ښځو د ازادیو په برخه کې هیڅ داسې برخه نه ده پاته چې بندیز پرې نه وي لګېدلی:

"دوی [طالبانو] یو داسې نظام جوړ کړی، چې بنیاد یې پر ښځو په پراخه کچه ظلم باندې ولاړ دی او دا په سمه او پراخه کچه جنسیتي توپیر یا اپارتایډ ګڼل کېږي".

د ملګرو ملتونو د ښځو د څانګې دغې لوړپوړې چارواکې ویلي نړیواله ټولنه په افغانستان کې د ښځو حالت له پامه نه شي غورځولی. مېرمن باهوس له طالبانو غوښتي چې د افغانستان د حال او راتلونکي لپاره دې پر خپلو تګلارو له سره غور وکړي.

سیما باهوس په بیان کې له ټولو اړوندو اړخونو غوښتي، د افغانو ښځو د ملاتړ لپاره دې ملګرو ملتونو ته لاسونه ورکړي او د هغوی ږغونه، لومړیتوبونه او سپارښتنې دې وارزوي او د هغو چارو، کاروبارونو او تنظیمونو لپاره دې فنډ برابر کړي چې افغان مېرمنې ورته سخته اړتیا لري:

"زه له نړیوالې ټولنې غواړم هر ډول فشار ته دې دوام ورکړي او له هرې لارې دې د بدلون لپاره د خپل واک په کارولو سره له فشاره کار واخلي، چې د بشري ټولنې غوښتنې ته جواب وایي او افغانستان ته د بشردوستانه غوښتنې په بنیاد فنډ برابر کړي".

طالبانو د ملګرو ملتونو د عمومي مشر او د ښځو د څانګې د مشرې دغو تازه څرګندونو ته لا غبرګون نه دی ښودلی، خو طالبانو چارواکو په پرله پسې ډول ویلي، د شریعت په چوکاټ کې د ښځو ټولو حقونو ته ژمن دي.

د افغانستان د تېر جمهوري نظام د سفارتي مِشن د همږغۍ شورا هم د طالبانو د واکمنۍ د دوه کلونو پوره کېدو په مناسبت په یوه اعلامیه کې په افغانستان کې د بشري حقونو حالت د سختې اندېښنې وړ بللی دی.

دې شورا د اګست پر پینځلسمه ویلي چې په تېرو دوه کلونو کې د طالبانو حکومت په افغانستان کې پر ښځو او نجونو سخت او ځورېدونکي بندیزونه لګولي او هغوی یې په قصدي ډول له کار، تعلیم او نورو ازاديو محرومې کړې دي.