صرف په اوو میاشتو کې د سیمې هیوادونو سره د پاکستان تجارتي خساره تر څلور نیم اربه ډالرو اوښتې

د پاکستان د دولتي بینک تازه شمېرې ښیي چې د روان مالي کال په وړومبیو اوو میاشتو کې د افغانستان په ګډون د سیمې 9 هیوادونو سره د پاکستان تجارتي خساره 0.5 فیصدي څخه 4 اربه 53 کروړه اؤ 90 لکه ډالرو ته رسېدلې ده.

د تېر مالي کال په همدې موده کې دا تجارتي خساره 4 اربه 51 کروړه اؤ 60 لکه ډالر ریکارډ کړل شوې وه.

اقتصاد پوهان وایي افغانستان ، هندوستان او د منځنۍ اسيا هېوادونه د پاکستان د مالونو دپاره پراخه مارکيټ لري خو هغې ته لاسرسي دپاره به پاکستان ته دغو هیوادونو سره خپلې سياسي او تجارتي اړيکې ښه کول وي.

د پاکستان ډاڼ ورځپاڼه پخپل رپورټ کې وایي تجارتي خساره کې د اضافې بنیادي وجه د چین اؤ هند څخه د درامداتو سیوا کېدل دي.

د پاکستان د مرکزي بینک شمېرې ښیي چې د جولائ نه تر جنورۍ میاشتې پورې د سیمې د نهو هیوادونو (افغانستان، چین، بنګله دېش، سریلنکا، هند، ایران، بوټان اؤ مالدیو) لپاره د پاکستان درامداتو کې 21.64 فیصدي اضافه شوې اؤ دا 2 اربه 61 کروړه اؤ 30 لکه ډالرو ته رسېدلي چې تېرکال په همدې موده کې 2 اربه 14 کروړه اؤ 80 لکه ډالر وؤ.

دا شمېرې ښیي چې ددې په پرتله روان مالي کال په وړومبیو اوو میاشتو کې درامدات د 6 اربه 66 کروړه اؤ 40 لکه ډالرو په مقابله کې 7.32 فیصدي سیوا شوي اؤ 7 اربه 15 کروړه اؤ 20 لکه ډالرو ته لوړ شوي.

رپورټ وایي چې د دې په نتیجه کې د مالي کال 2024م په مهال یادو هیوادونو سره د پاکستان تجارتي خساره سیوا شوې ده.

د مالي کال 2023م په مهال د سیمې د نهو هیوادونو لپاره د پاکستان برامدات په کلنۍ توګه 21.1 فیصدي راکم شوي اؤ 3 اربه، 33 کروړه اؤ 10 لاکه ډالر پاتې شوي وؤ.

په سیمه کې د پاکستان تر ټولو زیات برامدات چین ته کیږي چې د هغې برخه تر 60 فیصدو هم سیوا ده.

مالي کال 2024م کې د جولاي نه تر جنورۍ د چین لپاره برامدات د 44.55 فیصدي اضافې سره یو ارب، 72 کروړه اؤ 60 لکه ډالرو ته رسېدلي چې مالي کال 2023م کې 2 اربه اؤ 2 کروړه ډالر وؤ.

چین نه درامداتو کې هم 7.65 فیصدي اضافه شوې ده اؤ د مالي کال په وړومبیو اوو میاشتو کې دا د 6 اربه اؤ 46کروړه ډالرو په مقابله کې 6 اربهؤ 95 کروړه اؤ 90 لکو ډالرو ته سیوا شوي دي.

د افغانستان لپاره د پاکستان برامدات د 0.08 فیصدي نه راکوز شوي اؤ 28 کروړه اؤ 49 لکه ډالر پاتې شوي چې د تېر مالي کال په وړومبیو اوو میاشتو کې دا برامدات 28 کروړه اؤ 51 لکه ډالر وؤ.

تر څو کالو وړاندې له امریکې وروسته افغاستان تر ټولو ستر برامدي هیواد ؤ ، په برامدي شمیر شمېرو کې د زمکنیو لارو ترلاسه کېدونکی امدن نه ؤ شمیرل شوی خو پاکستان افغانستان ته د برامداتو د پراختیا یا حوصله افزایۍ اجازه ورکړې ده.

د هند نه هم د پاکستان درامداتو کې 15.12اضافه شوې اؤ دا 12 کروړه، 6 لکه اؤ 20 زره ډالرو ته رسیدلي چې د تېرمالي کال همدې موده کې 10 کروړه اؤ 47 لکه ډالر وؤ.

اقتصاد پوهان او تاجران په دې اند دي چې پاکستان ته د ورپېښو اقتصادي چېلينجونو قابو کولو دپاره به د ډالر قيمت کمول او د وارداتو پرځای د صادراتو کچه لوړول وي.

په پېښور کې مېشت تاجر او صنعت کار شاهد حسین وي او ای ډيوه سره خبرو کې ویلي، مخکې افغانستان د پاکستان سره 80 فیصدي روزګار کولو خو اوس د افغانستان په مارکیټونو کې د د پاکستاني اجناسو برخه 20 فیصدي ته راکوزه شوې ده.

نوموړی وایي"د پاکستان ډېر نزدې زميني سرحد دی او د هندوستان ډېره لویه ابادي د سرحد نه اخوا پرته ده، په ماضي کې که مونږ وګورو نو زمونږ د کنسټرکشن یا تعمیراتو زیاتره شيان دې نزدې علاقو ته تلل پځای د دې چې هغه د بمبۍ او ډيلي نه دې خلکو راوړل هغه ورته د کرايه په شکل کې ګران پرېوتل".

نوموړي زياته کړه چې په تېر وخت کې افغانستان د خپلې جغرافيې له وجې 80 فيصده روزګار د پاکستان سره کولو "خو اوس داسې وخت راغلو چې په افغان مارکيټ کې زمونږه د اجناسو برخه 20 فيصده ته راغله".

تاجران وايي د افغانستان سره په پوله په دې نوي دور کې هم د تيکنيکي او سياسي ستونزو له کبله اوسطاً 700 لارۍ په روزانه حساب سره مالونه وړي او راوړي د کومو شمېر چې نزدې 3000 پکار دی۔

افغان تجاران وايي د پاکستان ځينو وروستیو پرېکړو او په بېلا بېلو وختونو کې د پولې تړل کېدو له وجې د افغانستان تاجران اوس د تورخم د لارې تجارت ته زړه نه ښه کوي او په نورو لارو تجارت ته دوام ورکوي.