په قزاقستان کې ځايي چارواکو ویلي، د زیارت / پنجشنبې په ورځ د مظاهرچیانو لخوا په حکومتي ودانیو د بریدونو په مهال په درځنو مظاهرچیان وژل شوي چې پکې دولس پولیس عسکر هم شامل دي. د چارواکو په وینا په دغه پولیسو کې د یو عسکر نه سر هم غوڅ کړی شوی.
د قزاقستان لوې ښار الماتې کې د پولیسو ویاندې سلطنت ازیربېک سرکاري خبري ادارې خبر ۲۴ سره د خبرو په وخت ویلي، په دغه ښار کې په سرکاري ودانیو د بریدونو د خبرونو وروسته په درځنو برید کونکي له منځه وړل شوي. په الماتی ښار کې تیره ورځ د مظاهرو وروسته د ښاروال د دفتر په شمول ګڼ شمېر نورې ودانیو ته مظاهرچیان ورننوتلي او ورته یې اوورونه لګولي.
د دغه ښار امنیت ساتونکي ادارې دفتر لخوا ویل شوي چې د زیارت / پنجشنبې په ورځ د ۳۵۳ نه زیات پولیس عسکر ژوبل شوي او ۱۲ نور د مظاهرو په مهال وژل شوي دي.
نژدې درې لسیزې وړاندې د ازادۍ اعلانوولو وروسته د منځني اسیا په دغه هیواد کې دا تر ټولو بدې اولسي مظاهرې بلل شوي.
هم نن بیا د روس په مشرۍ کې جوړ پوځي اېتلاف (کولیکټیو سیکورټي ټریټي ارګناېزېشن) ویلي، د قزاقستان د صدر قاسم جومارت توکاېف په غوښتنه به دغه هیواد ته امنیت ساتونکي عسکر ورلیږي.
د اتوار د ورځې راهسې په قزاقستان کې د پېټرولو قیمتونو زیاتیدو پرضد د هیواد په غربي سیمه کې شورو شوي مظاهرې د الماتې او او سرښار نورسلطان په شمول نورو سیمو ته خورې شوي او مظاهرچیانو سرکاري ودانیو ته اوورونه اچولي.
په قزاقستان کې تر قهرجنو مظاهرو وروسته چې حکومت هلته بیړنی حالت اعلان کړی، امریکې او ملګرو ملتونو د دې هېواد له چارواکو غوښتي له تشدده د ډکې ناارامۍ د مخنیوي لپاره دې له «زغمه» کار واخلي.
د سپینې ماڼۍ ویاندې جېن ساکي د شورو- چارشنبې په ورځ خبري غونډې ته وویل، امریکا "د امن د غوښتنو" ملاتړ کوي او وایي احتجاج کوونکي باید "د سوله ییزو احتجاج" اجازه ولري.
ملګرو ملتونو هم د قزاقستان له حکومت، سیاسي مشرانو او احتجاج کوونکو غوښتي چې له زغمه کار واخلي، د تشدد مخه ونیسي او شخړه په خبرو حل کړي. د ملګرو ملتونو ویاند سټیفېن ډوجاریک په نیویارک کې خبري غونډې ته وویل:
"موږ د قزاقستان حالات په اندېښنې سره ګورو او څارنه یې کوو. زه فکر کوم په دغو پېښو کې د ټولو ښکېلو اړخونه لپاره دا ډېره ضروري ده چې زغم وکړي، له تشدده لاس واخلي او د اړوندو مسایلو د حل لپاره خبرې پر مخ بوځي".
د قزاقستان حکومت د شورو- چارشنبې په ورځ وروسته له هغه په ټول هېواد کې بیړنی حالت اعلان کړ، چې د تېلو د بیو د زیاتوالي په ضد احتجاجونه په تاوتریخوالي بدل شول او مظاهره چیان سرکاري ودانیو ته ننوتل.
روس تور پورې کړی چې د دغو احتجاجونو تر شا د امریکې لاس دی، خو امریکې دا تور په کلکه رد کړی دی. د سپینې ماڼۍ ویانده جېن ساکي وایي دا په بشپړه توګه "درواغ" او د روس د هغو ناسمو معلوماتو برخه ده چې وايي له څو کلونو یې د امریکې په ضد خپروي.
په قزاقستان کې حکومت په وروستیو کې ګېس او تېل ګران کړل، چې په ضد یې د نوي کال له لومړۍ نېټې د هېواد له لوېدیځې برخې زرګونو خلکو احتجاجونه پیل کړل او دغه احتجاج پرون له پولیسو سره په نښته بدل شو.
له هغه وروسته چارواکو په ټول هېواد کې انټرنیت او موبایل ټیلیفونونه بند کړل او وروسته یې په لوی ښار الماتي، مېنګساو ایالت او پایتخت نورسلطان کې بیړنی حالت اعلان کړ، چې هلته بیا نور احتجاجونه نه دي رپوټ شوي.
د قزاقستان د کورنیو چارو وزارت په یو بیان کې ویلي، له الماتي ښار او نورو سیمو یې بېګا د شپې تر ناوخته پورې تر 200 زیات کسان د ګډوډۍ جوړولو په تور نیولي دي، خو سیاسي څېړونکي د نیول شویو کسانو شمېر زیات یادوي.
وزارت وایي له مظاهره چیانو سره په نښتو کې لږ تر لږه 95 پولیس ټپیان شوي دي، خو پر احتجاج کوونکو د اوښکلن ګېس د غورځولو باوجود تر اوسه د هغوی د ټپي کېدو یا مړینې خبر نه دی ورکړل شوی.
د قزاقستان ولسمشر قاسم جومارت توقایف تر پرونیو احتجاجونو وروسته د حکومت استعفا منلې ده. د جنورۍ پر پينځمه په خپاره شوي فرمان کې راغلي چې ولسمشر توقايف د آیین له 70مې مادې سره سم د حکومت استعفا ومنله.
له فرمان سره سم د وزیراعظم اوسنی لومړی مرستیال علي خان سمایلوف لنډمهالی وزيراعظم ټاکل شوی او وایي د حکومت اوسني غړي به د نوي حکومت تر جوړېدو پورې خپلې چارې پرمخ بیایي.
د منځنۍ اېشیا هېواد قزاقستان د پخواني شوروي اتحاد برخه وو، په دې تر سخت کنټرول لاندې هیواد کې د روانو احتجاجونو له کبله دا له څه دپاسه یوې لسیزې راهیسې تر ټولو سخته ناارامي ګڼل کېږي.
