د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې مشر فلیپو ګرانډي وایي په نړۍ کې د هغو خلکو شمېر 114 میلینه ته رسېدلی چې پخپلو هېوادونو کې د جګړو، تشدد او ځورونو له کبله تېښتې ته مجبور شوي دي.
افغانستان هم د نړۍ په هغو هېوادونو کې دی چې په لکونو خلک یې په ایران او پاکستان کې د کډوالۍ ژوند تېروي او یوې خواته د طالبانو په واکمنۍ کې په لکونو نور خلک دغو هېوادونو ته ورغلي او له بلې خوا پاکستان د تېر کال له نومبر میاشتې راهیسې د داسې افغان کډوالو د شړلو لړۍ پیل کړې چې وایي د اوسېدو قانوني اسناد نه لري.
ښاغلي ګرانډي د پنجشنبې- زیارت په ورځ ویلي چې له خپلو هېوادونو د خلکو د کډه کېدو شمېر په زیاتېدو دی ځکه چې وایي حکومتونه د داسې کډوالۍ د سببونو په مخنیوي کې ناکامه شوي او جګړه کوونکي د نړیوالو قوانینو له پر ځای کولو ډډه کوي:
"موږ د وروستي شمېر له مخې د هغو خلکو شمېر 114 میلینه ته رسېدلی چې د جګړو، تشدد او ځورونو له کبله یې کورونه پرېیښي، بله میاشت به دا شمېر نوی کوو، دا به تر دې هم زیات وي. د داسې سیاسي حل لارو نشتوالی دوامداره دی چې د بې ځایه کېدو د مخنیوي لپاره پکار دي".
د یو این ایچ سي آر مشر د ملګرو ملتونو امنیت شورا ته په سخته وینا کې پر دې ادارې نیوکه وکړه چې د نړیوالې سولې او امن په ساتلو کې ناکامه شوې او وایي له غزې، اوکراین او سوډانه نیولې تر کانګو، میانمار او نورو ډېرو ځایونو پورې د شخړو د حل لپاره یې مؤثر ږغ نه دی پورته کړی.
فلیپو ګرانډي پر نامعلومو هیوادونو تور ولګاوه چې د خپل بهرني سیاست په اړه د تنګ نظرۍ پرېکړې کوي او وایي دا فیصلې اکثر وختونه د غبرګونو معیارونو په بنیاد کیږي.
ګرانډي وویل د بشردوستۍ پر نړیوال قانون د عمل نه کولو معنا دا ده چې "په شخړو کې ښکېل نیزدې ټولو اړخونو په زیاتیدونکي ډول هر ځای د جګړې قوانینو ته درناوی بند کړی دی، وایي که څه هم ځینې ورباندې د عمل دعوې کوي.
وایي د جګړو په نتیجه د ملکي خلکو مرګ ژوبله زیاته ده، جنسي تشدد د جګړې د وسلې په توګه کارول کیږي، روغتونونه، سکولونه او نورې ملکي ادارې له برید سره مخ کیږي، تباه کیږي او بشري کارکوونکي په نخښه کیږي.
د ملګرو ملتونو د کډوالو د ادارې مشر امنیت شورا ته وویل، اوس ډېر ناوخته دی چې د غزې، اوکراین، سوډان او د نړۍ په نورو شخړو کې د لسګونو زرو کسانو د وژل کېدو او د لکونو نورو د کډه کېدو مخه نیول شوې وای.
ګرانډي ویول له دیارلس کلنې جګړې وروسته 5.6 میلینه د شام کډوال د لبنان او اردن په ګډون په هغو ګاونډیو هېوادونو کې اوسېږي چې د فلسطیني کډوالو کوربانه هم دي.
ګراندي وویل د نړیوالو قوانینو سرغړونه او خلک له خپلو هېوادونو تېښتې ته مجبوره کول د نړۍ پر خلکو بدې اغېزې لري.
وایي په میانمار کې د اکتوبر له میاشتې راهیسې د جګړو له امله تر 1.5 میلین ډېر خلک بې ځایه شوي دي او دا شمیر تر درې میلینه څاوښتی دی، وایي د دې هېواد اکثر خلک هڅه کوي ګاونډیو هیوادونو ته پناه یوسي.
Forum