پاکستان
د موسمي بدلون کلنۍ غونډه د نومبر 30م څخه په دوبۍ کې پیل کيږي
د ملګرو ملتونو د موسمي بدلون کلنۍ غونډه چې د (COP 28) کانفرس په نوم پیژندل کیږي، د متحده عربي اماراتو په دوبۍ کې د نومبر 30 م نه پیل کيږى او د دسمبر 12م پوري به روانه وي.
د مطبوعاتى رپوټونو له مخې، دا کانفرس په داسې مهال تر سره کيږي چې لوړپوړو ساینس پوهانو خبرداری ورکړی چې نړۍ د موسمياتى بدلون اهدافو له پوره کولو څخه لرې ده.
ټاکل شوې چې د برتانیه پاچا چارلس III په ګډون د نړۍ 167 مشران به په دي کانفرس کي برخه اخلي. خو
د امريکا صدر جو باىډن، د چين صدر شى جن پنګ او د روس صدر ولادي مير پوټن به دي مهم کانفرس کى ګډون نه کوي٠
په دې کانفرس کې د نړۍ ترټولو مهمې غونډې کیږي چې د موسمى بدلون سره د مبارزې څرنګوالي په اړه بحث کوي.
د کېتولېک عیسایانو مشر پوپ فرانسېس تېره میاشت خبرداری ورکړی وو چې "هغه نړۍ چې موږ پکې ژوند کوو د سقوط په حال کې ده٠"
د ملګرو ملتونو سیکرټري جنرل انتونیو ګوتېریش د نړۍ له مشرانو څخه وغوښتل چې د موسمى بدلون سره د مبارزې لپاره عملي ګامونه واخلي٠
د پاکستان نګران وزير ا عظم انوار الحق کاکړ هم د موسمياتي بدلون ستونزه د پاکستان قامي سلامتيا ته يو خطر ګرځولې او ټاکل شوې ده چې هغه به د نومبر په ديرشمه نيټه په دوبۍ کې د موسمي بدلون په اړه د کوپ-28 په کانفرنس کې ګډون کوي۔
د فوسېل فیول « د انرجۍ د غیر تجدید وړ سرچینو لپاره عمومی اصطلاح » او په کاربن اخراج باندې قابو موندل به د 13 ورځنۍ سرمشریزې غونډې د ايجنډې مهم ټکي وي.
د موسمي بدلون سره د موافقت لپاره د هېوادونو سره د مرستې لپاره نړیوال فنډونه به هم په بحثونه وشي ځکه چې مخ پر ودې هیوادونه د پرمخ تللي او صنعتي هېوادونو څخه د لا زیاتو مرستو غوښتنه کوي.
د زیانونو او تاوانونو یو مهم فنډ تیر کال موافقه وکړه چې د بې وزلو هیوادونو سره مرسته وکړي ترڅو د موسمى بدلون د منفي اغیزو اداره کولو کې مرسته وکړي.
د نړۍ مشران د (COP 27) کانفرس وروسته فنډ جوړولو سره موافقه شول، خو دوی د ټولو مهمو پوښتنو چې کوم هېوادونه به په دی کي مالى مرستې کوي او د موسمى بدلون څخه سخت اغيزمن هېوادونو ته به څومره پيسې ورکوى، په دي اړه موافقې ته رسیدو کې پاتې راغلي٠
تمه ده چې COP28 به د اوږدې مودې لپاره د نړۍ د تودوخې لوړوالی کچه د 1.5 سینټي ګریډ ته محدوده کړي، کوم چې د ملګرو ملتونو د اقلیم ساینس اداره وايي د اقلیم د بدلون د ناوړه اغیزو مخنیوي لپاره خورا مهم دی. خو دا به د زهرجن ګېسونو په اخراج کې سخت کمولي ته اړتیا ولري ، دا وايي - د 2019 کچې څخه تر 2030 پورې 43 فیصدي کمښت.
د پاکستان د خارجه دفتر وياندې ممتاز زهره بلوچ وي او اې ډيوه ته ویلي چي موسمياتي بدلون يوه نړيواله مسله ده او تېر کال د موسمياتي بدلون له کبله د نقصان د ازالې لپاره په نړيوال مالي فنډ کې پرمختګ شوی او هيله لري چې دغه فنډ به د پاکستان مالي ملاتړ وکړي.
زهره بلوچ وایي حقيقت دا دی چې په نړيواله کچه څومره هم موسمياتي بدلون کيږي په هغه کې د وروسته پاته هيوادونو برخه ډيره کمه ده او د پرمختللو هيوادونو برخه زياته ده، هغه وایي:
"په دې اړه شمار شمېرې ډېرې واضح دي ولې موږ په دې بحث کې نه پرېوزو چې څوک د نړيوالې تودوخې او د ماحول د خيچنوالي زيات زمه دار دي خو تر ټولو مهمه خبره دا ده چې د موسمياتي بدلون د سېوا کيدو مخه به څنګه نيول کيږي".
ماهرين وايي دا خبره په ډاګه ده چې پاکستان د اوبو د کمي اړخ ته په توندۍ سره روان دی او که چېرې دلته اوبه کميږي نو د دې ژور اثر به د پاکستان دننه د خوراک په تحفظ کيږي او د دې امکانات ډېر سنګين دي او سملاسي توجه غواري.
په 2022م کال کې د طوفاني بارانونو او سیلابونو لکبله د پاکستان زرعي څانګې ته سخت زيان رسېدلې وو او حکومتي شميرې ښايي چې د سيلاب لکبله درې دريشت مېلينه خلک هم متاثره شوې دي او اقتصاد ته يي د دريشت بلينه ډالرو نقصان اړولې دې ۔
د موسمياتي بدلون په اړه کار کوونکي وايي په پاکستان کې 90 فيصده اوبه په زراعتو کې کارول کيږي او په کومه توندۍ سره چې ګليشېر ويلي کيږي نو داسې ښکاري چې په راتلونکو شلو کلونو کې د اوبو دا کچه به نيميايي کمه شي او ابادي به زياتيږي.
د ماحولياتي چاره ماهره عايشه خان وي او اې ډيوه ته ویلي "پاکستان ته د موسمياتي بدلون د مقابلې او دې سره د خپل ځان د موافقت ضرورت دی خو د دې ټولو څيزونو لپاره پيسه پکاره ده کومه چې پاکستان سره نه شته او بايد دا ملک د دې لپاره پیسې راپيدا کړي".
لکه څنګه چې پاکستان روانه اونۍ په دوبۍ کې د نړیوال موسمى بدلون کانفرس (COP28) کې دوامداره او پراخ نړیوال ملاتړ غواړي، نړيوالې مالياتي ادارې د پاکستان حکومت ته ویلي چې د مالي کال 2024-25 لپاره بجټ کي باید په عملي توګه ګامونه پورته کړي.
See all News Updates of the Day
پاکستان تحریک انصاف ګوند په انتخاباتو کې د درغليو د تور په اړه د عدالتي کمېشن د لارې د پلټنو غوښتنه کړې
پاکستان تحریک انصاف ګوند (پي ټي آی) پاکستان کې د اتمې فرورۍ په عامو انتخاباتو کې د درغلۍ تور بیا تکرار کړی، وايټ پېپر یې جاري کړی او غوښتنه یې کړې، عدالتي کمېشن دې د درغليو پلټنې وکړي، په درغلۍ کې ککړو کسانو پرضد کارروايي، او انتخابي اصلاحات دې وشي.
پاکستان کې په اتمه فرورۍ ترسره شوو انتخاباتو باندې د تحریک انصاف ګوند نه علاوه نورو سياسي ګوندونو هم د درغليو تورونه لګولي وو.
پاکستان کې د قانون جوړونې او روڼتيا ادارې پيلډاټ ويلي، د اتمې فرورۍ په انتخاباتو کې د تېرو دوو انتخاباتو په مقابله کې د روڼتيا کچه ټيټه ليدل شوې ده، او په دغه کچه کې پرله پسې کمی په پاکستان کې د جمهوري عمل کمزوري کېدو علامت دی او په انتخابي نظام کې د ولس د اعتماد په ځای کولو سمدستي اړتیا ظاهروي.
پيلډاټ ويلي و، د 2024م په عامو انتخاباتو کې په مجموعي ډول د روڼتيا کچه 49 فيصده وه کومه چې په 2013م کې 57 او 2018م کې 52 فيصده وه.
پيلډاټ د اتمې فرورۍ په انتخاباتو جايزه رپورټ خپور کړی دی.
په رپورټ کې په پوره انتخابي عمل کې د روڼتيا او احتساب د اقداماتو سېوا کولو سپارښتنه شوې او د الېکشن کېمشن نه غوښتنه شوې چې په ځانګړي ډول د نتيجو د مرتب کولو، د هغې د رسولو او انضمام په حواله دې د 2024م په عامو انتخاباتو کې د شوي وروسته والي او خاميانو پلټنې وکړي.
امریکې، برتانيې او يورپي يونين هم د پاکستان په انتخاباتو کې د ګډوډۍ، د درغليو په تورونو او د انتخاباتو په ورځ د انټرنېټ په بنديز اندېښنه څرګنده کړې او د پلټنو غوښتنه یې کړې وه.
خو د پاکستان نګران حکومت او الېکشن کمېشن د درغليو تورونه رد کړي او د انتخاباتو په ورځ د انټرنېټ د بنديز په اړه یې ويلي وو، د ناامنۍ د خطرو له امله انټرنېټ بند کړی شوی وو.
د پاکستان تحریک انصاف ګوند مشر بېرسټر ګوهر علي خان پرون په اسلام اباد کې يوه خبري غونډه کې ويلي، په انتخاباتو کې د دوی ګټه په ماتې بدله کړل شوې ده.
هغه ويلي، په انتخاباتو کې د درغليو په سر یې سپريم کورټ او الېکشن کمېشن ته خواستونه کړي خو نه دي اورېدل شوي ځکه دوی د 300 صفحو وايټ پېپر جاري کوي.
تحريک انصاف ګوند د پاکستان په الېکشن کمېشن هم نيوکې کړي او د چيف الېکشن کمشنر څخه د استعفا غوښتنه یې کړې ده.
پاکستان تحریک انصاف ګوند وړاندې هم په الېکشن کمېشن او چارواکو یې کلک تورونه لګولي خو الېکشن کمېشن تل دغه تورونه رد کړي دي.
تېر ماسخوتن مذهبی سياسي ګوند جمعيت علمااسلام ف ډلې هم په کراچۍ کې د ولسي اسمبلۍ په نوم جلسه کړې، او په انتخاباتو کې د درغليو تورونه یې لګولي دي.
د پاکستان پوځ د جنوبي وزيرستان د جج په تښتونه کې ککړو "ترهګرو" وژلو دعوه کړې
د پاکستان پوځ دعوه کړې چې د خېبرپښتونخوا په ټانک ضلع کې یې د استخباراتو په اساس عمليات کړي او درې "ترهګر" یې وژلي دي.
پوځ پرون د مې په دويمه نېټه ناوخته خپور کړي بیان کې ويلي، "وژل شوي ترهګر د ترهګرۍ په ګڼو پېښو او په وروستيو کې د جنوبي وزيرستان د ډسټرکټ اېنډ سيشن جج په تښتونه کې ککړ وو".
د جنوبي وزيرستان سيشن جج/ قاضي شاکرالله مروت په 27م اپرېل د خېبرپښتونخوا د ټانک او ډېره اسماعيل ضلعو ترمنځ لوی سړک څخه تښتول شوی، خو په بله ورځ بيا چارواکو ويلي وو، جج بيرته راخوشی کړل شوی دی.
د سي ټي ډي پوليسو ويلي وو، وسله والو جج په غېر مشروط ډول خوشی کړی، او هغه خپل کور ته ستون شوی دی. چارواکو په دغه اړه نور جزيات نه وو شريک کړي چې جج د کوم ځای نه خوشی شوی او څنګه خوشی کړل شوی دی.
د تښتولو د پېښې وروسته د جج يوه ويډيو مخې ته راغلې وه، نوموړي پکې ويلي وو، طالبانو تښتولی او د هغوی ځينې غوښتنې دي د غوښتنو پوره کولو پورې د خوشي کېدل ممکن نه دی. نوموړي په ويډيو کې د پېښور هايکورټ د چيف جسټس، خېبرپښتونخوا او مرکزي حکومت سره د سپريم کورټ د چيف جسټس نه د دغو غوښتنو پوره کولو ويلي وو چې پوره یې کړي او د هغه خوشي کېدل يقيني کړي.
د جج د تښتولو مقدمه ډېره اسماعیل خان کې د سي ټي ډي تاڼه کې درج کړل شوې وه. په مقدمه کې ويل شوي وو، د 25 نه تر 30 پورې د ټانک او ډېره اسماعيل خان ترمنځ په لویه لار موټر سايکلې ودرولې وې او لاره یې تړلې وه.
د پاکستان پوځ ويلي، امنيتي ځواکونو او استخباراتي ادارو په ګډه عمليات کړي، د ترهګرو سره نښته شوې او درې ترهګر وژل شوي دي.
د پوځي بيان ترمخه، د وژل شوو ترهګرو پېژندګلو د عظمت عرف عظمتي، کرامت عرف حنظلا او رېحان په نومونو شوې ده.
د پوځ او وسله والو ترمنځ د جګړو ځايونو ته اکثره خبريالان نه پرېښودل کيږي او د پېښو د ځايونو نه د مرګ ژوبلې په اړه د پوځ یا د وسله والو ډلو دعوې اکثره خپلواکه سرچينې تاييد کولی نه شي.
پاکستان کې د اپرېل په مياشت کې وسله وال بريدونه 38 فيصده سېوا شوي، تېره میاشت په ټول ملک کې په 77 وسله والو حملو کې د 31 امنيتي اهلکارو په ګډون ټول 70 تنه وژل شوي او په ټولو 77 حملو کې 73 فيصده، 56 بريدونه يواځې په خېبرپښتونخوا کې شوي دي.
پاکستان کې د شخړو او امنيت د مطالعاتو څيړنيزې غېر حکومتي ادارې پاکستان انسټيتیوټ فار کانفلیکټ اینډ سیکيورټي سټډیز (پيکس) د اپرېل په مياشت کې پاکستان کې د وسله والو بريدونو او پکې اوښتو مرګ ژوبلو په اړه خپور کړي رپورټ کې ويلي، د اپرېل په میاشت کې ترسره شوو وسله والو ټولو بريدونو کې 73 فيصده، 56 حملې يواځې په خېبرپښتونخوا کې شوې، د 26 امنيتي اهلکارو په ګډون پکې 17 ملکي وګړي وژل شوي او 19 امنيتي اهلکارو په ګډون پکې 32 کسان ژوبل شوي وو.
ويل شوي د خېبرپښتونخوا په څلور ضلعو ډېره اسماعيل خان، لکي مروت، ټانک او بنو کې تر ټولو زياتې 22 حملې شوي دي. د رپورټ ترمخه د خېبرپښتونخوا بندوبستي سيمو کې 31 او قبايلي ضلعو کې 25 حملې شوي دي.
د بلوچستان په پښین سیمه کې د وسله والو حمله - دوه پولیس افسران زخمیان شوي
د بلوچستان په پښتون مېشته سيمه پښين کې د وسلوالو په بريد کې دوه پوليس افسران ټپیان شوي دي.
د پوليس چارواکو په وينا، د زیارت/پنجشنبې په ماښام نامعلومو وسلوالو د پوليس چارواکو پر موټر بريد کړی چې په نتيجه کې يې په موټر کې ناست دواړه د پوليس افسران زخمیان شوي دي.
ټپي شوي افسران د درملنې لپاره د کوټې سيول روغتون ته رسول شوي.
د ځايي سرچينو په وينا، په ټپيانو کې د سرخاب صدر تهاڼې ايس اېچ او روزي خان زيات ټپي دی.
د ټپي شوو افسرانو شناخت د پي ډي ايس پي عين الدين او ايس ايچ او روزي خان کاکړ په نامه شوی.
يوه پوليس چارواکي د نوم نه ښوولو په شرط ډيوه ته ټيلي فون له لارې وويل چې دواړه افسران په شخصي موټر کې د پښين په تراټه نومي سيمه کې روان وو چې وسلوالو ورباندې ډزې کړې.
د پښين پوليسو د دوو تنو بريد ګرو د نيولو دعوه کړې او وايي چې له يوه تن څخه يې په بريد کې کارول شوې توپانچه هم تر لاسه کړې خو پوليس د نيول شوو کسانو په اړه نوم تفصيل ندی ورکول شوی چې دا څوک او ولې يې دا بريد تر سره کړی.
د يادې پېښې زمه واري د رپورټ د جوړولو تر وخته کوم چا نده منلې.
د بلوچستان په پښتني سيمو کې زياتره وخت تحريک طالبان پاکستان د داسې پېښو زمه واري مني.
په پاکستان کې د شخړو او امنيتي مطالعاتو غېر دولتي ادارې پاکستان انسټيټيوټ فار کنفليټ اينډ سيکيورټي په نامه ادارې رپورټ دی چې په پاکستان کې د روان کال اپرېل مياشت کې 38 تشدد فيصده زيات شوي دي.
رپورټ کې ويل شوي په ټول ملک کې په 77 بريدونو کې 70 تنه مړه شوي دي.
د ادارې په رپورټ کې ليکل شوي په بلوچستان صوبه کې 16 ترهګريز بریدونو کې 21 تنه وژل شوي دي.
په وژل شوو کې 17 اولسي وګړي او څلور امنیتي ادارو عسکر شامل دي.
د اپريل پر دويمه د بلوچستان په پښتون مېشته سيمه دوکۍ ټيکه دار ناله سيمه کې په يوه بمي چاودنه کې د دوو پوليس عسکرو په ګډون 20 تنه ټپیان شوي وو.
د دوکۍ د پوليس يوه چارواکي د نوم نه ښودولو په شرط ډيوه ته وويل، "اول د کوېلې په یو ټرک چاودنه شوې چې کله هلته پولیس او ځایي خلک راغلل، نو دوېمه چاودنه وشوه چې یو تن په کې مړ او زیان نور په کې ژوبل شول."
د دغه برید ذمه واري بلوڅ وسلوال تنظیم بي ايل اې منلې ده
د زیارت/پنجشنبې په ورځ دویمه پېښه د بلوچستان په بلوڅ ميشته سيمه کوهلو کې شوې.
د ليويز چارواکو په وينا د لارې څنګ ته ښخ کړی شوي بم په چاودنه کې پر موټل سایکل سواره دوه کسان ټپیان شوي چې د یوه حالت له خطر سره مخ دی.
د نېشل پارټۍ مشر مختار باچا په حق رسېدلی، ملګري يې وايي سياسي ارمان یې نيمګړی پاتې شو
د نېشنل پارټۍ پخوانی صوبايي مشر مختار باچا نن په پېښور کې په حق رسېدلی او د 50 کالو نه سېوا مودې سیاسي مبارزه یې سرته رسېدلې. ملګري یې وايي د مختار باچا چې څه ارمان وو، پوره نه شو.
د نیشنل پارټۍ پخوانی صوبايي مشر مختار باچا د اقتدار د سیاست په ځای په نظریاتي سیاست یقین لرلو او غوښتل یې ټول کيڼ اړخه يا د لفټ د سیاسي سوچ لرونکي یو شي.
سياسي ملګري يې وايي، د هغه تر مرګه پورې دغه ارمان و خو پوره نه شو او د مختار باچا مړينه د مترقي پښتنو لپاره یو غټ سیاسي تاوان ګڼي.
د مختار باچا یو پخوانی ملګری او سیاسي فعال انور زیب وايي، څنګه چې مختار باچا د 50 کالو راهسې سیاسي مبارزه د طالب علمۍ نه شورو کړې وه،په ولسي سیاست یې خاتمه وشوه .هغه تل د ځپلې طبقې غږ پورته کړی، په سياست کې فعال پاتې شوی او غوښتل یې چې مترقي او شعوري سوچ لرونکي راغونډ کړي.
"د نن دور چې کوم سیاسي حالات دي او کوم سماجي، معاشرتی حالات دي نو هغه خو به ډېر عجیبه غوندې او بې چېنه به و، او دغه کوشش یې و چې کيڼ اړخه يو شي او څه شعوري مرکز یې جوړ شي نو د هغه دا خواهش و".
د مختار باچا یو بل ملګري نظام باچا وويل، اکثر به چې ناست وو سیاسي خبرې اترې به یې کولې.
"باچا صېب د اجمل خټک نه ډېر متاثر و د هغه د افکارو نه، د هغه د شاعرۍ نه. او د هغه سره ناستې نه. د هغې نه پس دې دا چپ لاسې سیاسیت ته رجوع وکړه. او کمیونسټ پارټۍ کې باچا صېب و. او کله چې نيپ جوړه شوه نو هم باچا صیب د هغې حصه و. قومي انقلابي پارټۍ کې هم و. د هغې نه پس د نيشل پارټۍ صوبايي صدر و".
د مختار باچا کورنۍ د قامپاله سياست سره د ډېر وخت نه مل وه. د هغه پلار ميا ګل جان باچا د باچا خان او بيا د ولي خان د سياسي لارې مل و او باچا خان لا ولي خان چې کله بونېر او بيا د پيربابا سيمې ته راغلي نو د ميا ګل جان باچا مېلمانه پاتې شوي.
د بونېر په مترقي سوچ لرونکو کې مختار باچا د نورو ټولو نه وړومبی ياد شوی او د شوروي اتحاد په وخت کې د مختار باچا او د هغه د نزدې ملګرو په وجه بونېر ته لېټل ماسکو لا وړوکې ماسکو هم ويلی کېده.
د مختار باچا يو بل پخواني او همځولي ملګري فرید خان د هغه په مړينه د خفګان څرګندونه وکړه او وې یې ويل، "بیګانګي دې ملک کې خوره ده دې د لفټ کارکنا نو کې، په دويم مارچ پروګرام و دی ناجوړه هم و باران هم و خو ده په تقریر کې وويل، چې ما د لفټ دکارکنانو رايو ځای کولو هلې ځلې کولې".
پښتون سياستوال افراسياب خټک په اېکس (پخواني ټويټر) د مختار باچا په مرينه ليکلي،
"د کامرېډ مختار باچا د مړينې سره پاکستان کې د خواريکښ طبقې د مبارزې او ترقي پسند سیاست يو عهد تمام شو. هغه خپل ټول ژوند خپلو نظرياتو ته وقف کړی او په سختو حالاتو کې د خپلې مبارزې څخه نه و په شا شوی، د مختارباچا مبارزه د ملک او سیمې د سياسي تاريخ نه هېرېدونکې برخه ده".
د عوامي نيشنل ګوند مشر سېنېټر اېمل ولي خان په خپله اېکس پاڼه ليکلي،
"مختار باچه يو ثابت قدمه په مسلسل مبارزه يقين لرونکی سياسي کارکن و، هغه په خپل ټول ژوند نه يوازې د ځپلې طبقې دپاره غږ پورته کړی بلکې په عملي مبارزه کې یې هم برخه اخستې، تکليفونه یې زغملي او په خپلو اصولو یې جوړجاړی نه دی کړی".
د تعليم مبارزې ملاله يوسفزۍ پلار ضياالدين يوسفزي په اېکس ویلي،
"مختار باچا د طبقاتي جدوجهد یو نه ستړی کیدونکی مبارز و. د محرومه او مظلومه قامونو کلک ملګری و. زمونږ لکونه خلک چې کله په ۲۰۰۹ کې د سوات نه بې کوره ( IDPs) شو، نو مختار باچا او د هغه ملګرو د امن تحریک د پلېټ فارم نه زمونږ د بحالۍ د پاره غږ پورته کړو. د مختار باچا روښانه او سپیځلی کردار به تل ژوندی وي".
پاکستان کې د بشري حقونو کېمشن هم د مختار باچا په مړينه د افسوس څرګندونه کړې ده. د مختار باچا نزدې ملګري وايي د هغه جنازه به د جمعې په سهار د پېښور په باغ ناران کې کيږي او بيا به يې مړی خپل کلي پاچا کلي ته د ښخېدو د پاره وړل شي.
د بلوچستان له دوکۍ سیمې اغوا شوي د کولې اووه مزدوران 38 ورځې پس خوشي شوي
د بلوچستان د ډبرو سکرو یا کولې د زېرمو د ګڼ شمېر کانونو لرونکې پښتني سیمې دوکۍ څخه څه باندې یوه میاشت مخکې تښتول شوي اووه کان کیندونکي بیرته را خوشي کړل شوي دي.
د دوکۍ نېشنل لېبر فیډریشن ضلعي صدر امبر خان سواتي په خبره خوشي کړل شوي مزدوران خپلو کورونه ته رسیدلي دي.
د دوکۍ پوليس چارواکو په وينا دغه مزدوران د دوکۍ د کولې کانونو له سيمې روان کال د مارچ پر 23مه نيټه نامعلومه وسلوالو تښتولي وو او په نامعلوم ځای کې يې بند کړي وو.
پولیس وایي د اپریل پر لومړۍ نیټه تښتوونکو دغه کارګر د دوکۍ په غرنۍ سیمه زکۍ سورو کې پرېیښي دي.
د امبر خان سواتي په خبرہ یاد کان کیندونکي د وسلوالو بلوڅ بېلتون غوښتونکې ډلې بي ایل اې په نامه وسلوالو له بېلابېلو کانونو تښتول ي وو او د ھغوی د را خوشي کولو په بدل یې پیسې طلب کړې وې.
خو د امبر په وینا، “موږ پیسې نه دي ورکړې خو دا معلومه نه دہ چې یاد مزدوران یې ولې په رضا خوشي کړي دي”.
په دې اړہ د بي ایل اې کوم دریځ مخې ته نه دی راغلی خو تر دې مخکې هم داسې پېښې شوې دي چې وسلوالو بلوڅانو په صوبه کې پر کارګرو بریدونه هم کړي او تښتولي یې هم دي.
په را خوشي شویو مزدورانو کې جوهر خان، شاہ خان، باچاخان یوسفزی، غفور باتوزی، همایون جلالزی، شکور میرزی او قایم شیخ شامل دي.
د دوکۍ د ځایي خبریال الله نور ناصر په خبرہ په دغو مزدورانو کې څلور کسان د بلوچستان د قلعه سیف الله، دوه د پښتونخوا د سوات سیمې د شانګلې او یو د دوکۍ سیمې دی.
د را خوشي شوي یوہ مزدور قایم شیخ په وینا، وسلوالو دوی د کولې له کان څخه د وسلې په زور وړي، یوہ شپه او دوې ورځې یې مزل کړی او بیا یې په بېلابېلو غرونو کې پټ ساتلي وو:
“ستړي ھم او پریشانه ھم وو، نور ښه وو، کوم مشکل مو نه درلود، اغواکارانو سرہ ښه چلند را سرہ کړی، خوارک څښاک یې راکاوه، ددوی مطالبه وه چې دا لیز او د دوکۍ کوله دې ټوله بندہ شي یا دې موږ [وسلوالو] ته بته راکول شي، ویل یې دا زموږ حق دی، تاسو یې پنجابي ته ټيکس ورکوئ خو دا حق زموږ دی، موږ د بلوچستان یو، دا به موږ ته راکوئ”.
که څه هم امنیتي ادارو د دغو مزدورانو د تښتوونکو شمېر نه دی ښوولی، خو د را خوشي شوي یوہ بل مزدو شکوراللہ په وینا:
“وسلوال اغواکاران 11 تنه وو چې په بلوڅي او براھوي ژبو یې خبرې سرہ کولې او له موږ مزدورانو سرہ یې په ماته ګوډہ اردو کې خبرې کولې”-
د پاکستان ورکرز فیډریشن بلوچستان د دوکۍ ضلعې مشر شیر محمد کاکړ په وینا، د دغو مزدورانو د اغوا خلاف یې زیات احتجاجونه کړي وو، له ډپټي کمشنر او له قبایلي مشرانو سرہ یې ملاقاتونه کړي، “اغوا کارو ددغو مزدورانو له خپلوانو سرہ رابطه کړې وہ او دوی یې را خلاس کړي”۔
د صوبایي حکومت وياند شاهد رند په تېرو ورځو کې وي او اې ډيوه ته ويلي وو چې د تښتول شویو د کولې د مزدوانو د را خوشي کېدو لپاره کوششونه روان دي، دوی ضلعي انتظامیې ته د ھغوی د موندنې امر کړی وو.
Forum