د پاکستان مرکزي حکومت تر اوسه د پي ټي اېم په غږ جوړې شوې د پښتون قامي جرګې ځېنو لویو غوښتنو، لکه د پښتنو د سیمو نه د پوځ او وسله والو ډلو د وتلو، په ډیورنډ کرښه د پخوا په شان بغېر پاسپورټ ویزې تګ راتګ او د پښتنو لپاره د بجلۍ د کمې بیعې ټاکلو، ته ځواب ویلی نه دی. البته، په پښتونخوا صوبه کې د مرکز په نمایندګۍ ناست ګورنر فېصل کریم کنډي جرګې ته باور ورکړی چې غوښتنې به یې اسلام اباد ته رسوي.

ګورنر کنډي په خیبر کې د پي ټي اېم په بلنه د جرګې میدان کې په زرګونو خلکو ته وینا کې ویلي چې د جرګې قرارداد (پرېکړې) به اسلام اباد ته وړاندې کوي. هغه ووېل: "ډېر خلک به دا کوشش کوي چې پښتانه تقسیم شي، خو تاسو انشا الله متفق وسئ."

د وي او ای ډیوه سره مرکه کې د خېبرپښتونخوا وزیراعلا وویل حکومت به د پي ټي اېم غوښتنو ته کتنه کوي او کوښښ به کوي چې پوره يې کړي.

د وزیراعلا علي امین ګنډاپور نه پوښتنه وشوه چې که پي ټي اېم داسې غوښتنې وکړې چې د عملي کولو نه وي نو حکومت به بیا څه کوي؟ نو ګنډاپور وویل دا یې یقین دی چې د پي ټي اېم مشران به د ایین دننه مطالبې وړاندې کوي او حکومت به کوښښ کوي چې حل يې کړي او که حل يې نه کړی شوې نو دا د ریاست ذمه واري ده چې خپل ولس مطمین کړي.

ګنډا پور زیاته کړه چې کله د پي ټي اېم غوښتنې ورشي نو ګوري به چې کومې مطالبې پوره کول ممکن دي او کومې نه دي؟

د وزیراعلا نه پوښتنه وشوه چې که پي ټي اېم پښتنو د سمیې نه د پوځ او د وسله والو د وتلو غوښتنه وکړي نو بیا به د صوبايي حکومت څه دریځ وي؟ په دې اړه ګنډا پور وویل پوځ په خپله خوښه نه دی راغلی، دا پوځ حکومت خپله راغوښتی دی. هغه وویل پوځ چا او ولې راغوښتی دا د هغه چا نه پوښتل پکار دي چې پوځ ته يې بلنه ورکړې ده.

ګنډا پور بوښتنې وکړې چې پوځ د رابللو پالیسې د چا وه او ولې يې دا پالیسې عملي کړې وه؟ ګنډا پور وویل په وروستیو کې چې په خېبرپښتونخوا کې بیا د عملیاتو خبر کېدله نو هغه يې مخالفت وکړو او ویې وېل د عملیاتو نه نقصان کېږي. هغه وویل د هغه د مخالفت په سبب په صوبه کې بیا عملیات نه شي کېدلی.

هغه زیاته کړه چې ریاست دې دا اختیار نه لري چې څوک يې خوښ نه وي نو د ترهګرو په فهرست کې دې شامل کړي. هغه وویل پکار ده چې په یو فورم بحث کېږي او چې څوک مجرم ثابت شي نو بیا دې د ترهګرو په فهرست کې شامل کړي شي.

پښتون قامي جرګې د اکتوبر په ۱۳مه شپې ناوخته خپلې پرېکړې اعلانې کړې او ۲۲ بېلابېلې نقطې ته يې رامخې ته کړي دي. که څه هم په دې پرېکړو کې مختلفې مسئلې شاملې دي، خو څېړونکي وايي په دې کې د نړيوالو قوتونو د سیمه ییز کردار او اثر په اړه هېڅ نه دي ويلئ شوي.

څېړونکي وايي د پښتون قامي جرګې اعلاميه کې نړۍ ته دغه يو پېغام ورکړئ شو چې تر ټولو مهمه ستونزه يې په سيمه کې امنيت وضع ښه کول دي او په اعلاميه کې زياتره هغه خبرې اچولئ شوې وې کومې چې د هغوئ په وس کې وي.

پي ټي اېم ولې په سیمه کې د نړیوالو قوتونو په اړه خبرې په اعلامیه کې نه دي کړي نو څېړونکي محمود جان بابر وايي "زه دا وايم چې دا ځل دوئ لږ د افغانستان نه ځانونه غاړې ته ساتي چې مونږ اول په دې خپلو ستونزو خبرې وکړو نو بيا افغانستان خبرې ته هم ورنيزدې شو."

د پي ټي اېم مشر منظور پښتين د جرګې په درېمه شپه ناوخته د جرګې پرېکړې اعلان کړې او ويې ويل پاکستان پوځ او وسله وال تنظیمونه دې دوه مياشتو کې زمونږ خاورې نه ووځي، د ډيورنډ کرښه باندې تګ راتګ په لارو دې د ۲۰۱۰ کال نه وړاندې قوانين په ځائ کړئ شي.

ځیني نور څېړونکي وايي د جرګې په اعلاميه کې د چين، امريکې، افغانستان، روس او ايران په اړه ځينې پرېکړې شاملول پکار وو.

د سیاسي چارو څېړونکی فضل رحيم مروت وايي که د سي پېک خبره کېږي او ايا چې دا کومه کيسه مونږه کوؤ که هند شو، مرکزي اسيا شوه، چين شو او روس شو نو دا خو يو بل سره تړلي دي. نو پاتې شوه امريکه او امريکه د هغوئ په ضد راځي او پکار وه چې دغه جرګه کې دا پرېکړه شوې وې او پښتنو ځان ښودلئ وې چې ايا پښتانه د سي پېک په حق کې دي او که نه او ايا نيم پښتون يې په حق کې دئ او نه يې په حق کې نه دئ.

څېړونکي وايي د جرګې په پرېکړه کې قامي ګټو ترڅنګ د منطقې سياست او په خاصه توګه نړيوال سياست ته کتنه پکار وه ځکه چې په دې منطقه کې چې څه هم کېږي نو هغه د لوئ ګېم او کولډ وار د لاندې کيږي.

څېړونکی سيد فخر کاکاخېل وايي پکاره ده چې پي ټي اېم وېلی وی افغان طالبان دې د انجونو تعليمي ادارې پرانيزي کومې چې تړلئ شوي دي نودا يوه نړيواله خبره ده او که دې ته دا رنګ ورکړئ شي چې دا غوښتنه ستاسو نه د ټولو پښتنو ده او دا وکړئ. نو ښکاره خبره ده چې د افغانستان تر حده پورې يا د پولې دې غاړې پورې به د دې اثرات وي خو نېغ په نېغه تاسو وايې چې د دې په بهرنيو چارو او په سيمه کې چې کوم بدلون راغلئ نو هغې په اړه په دې هيڅ خبرې نه دي شوې.

څېړونکي وايي بايد پښتون قامي جرګه کې د نړيوال سياست د لاسه خوره شوې ترهګري او انتهاخوښۍ ته کتنه شوې وې او دې په اړه يوه واضحه تګلاره مخې ته راوړلئ شوې وې.

په خېبر کې پښتون قامي جرګې په اعلامیې کې غټې پرېکړې کړي دي دغه اهداف تر څومره لوړ او د حیرانتیا وړ دي؟ او آیا د دې اهدافو د عملي کولو کوم پلان هم تجویز شوی؟

په دې اړه ځیني څېړنکاران وايي د پښتون ژغورنې اعلان شوې دغه ۲۲ پرېکړې داسې دي چې منطق او دليل سره برابر ګنل کيږي.

د پېښور یونېورسټۍ د صحافت د څانګې استاذ او څېړونکی پروفېسر فېض الله جان وايي “په دې کې هيڅ شک نشته چې ددې جرګې د اعلاميي يا پرېکړو څخه خلکو ته ډېرې عجيبه عجيبه تمې يا هيلې وې خو ښه خبره دا ده چې دې جرګې کومې پرېکړې وکړې په هغې کې يو هم داسې نشته چې عملي کول يې ممکن نه وي …”

د پي ټي اېم په جرګه کې چې د قبايلي او پښتنو مشرانو په شمول د خېبر پښتونخوا د سياسي ګوندونو مشرانو او بيا د صوبې اعلا وزير او ګورنر هم موجود وو. د جرګې د پرېکړو سره ټول ګوندونه او استازي رضا شوي، خو پوښتنه دا ده چې ايا دغه پرېکړې به ورسره حکومت هم ومني ـ او که حکومت دا پرېکړې نه مني نو په داسې کې د جرګې له لوري په بل کوم پلان هم صلاح شوې ده؟

په دې اړه څېړونکی پروفېسر ډاکټر عرفان وايي پي ټي اېم د خپلو غوښتنو عملي کېدو دپاره دوه میاشتې وخت ورکړی دی او ددې مطلب دا دی چې که چرې رياست دوه مياشتو کې دغه پرېکړو ته جواب ورنکړو نو یقیني خبره ده چې د غورځنګ سره به پلان بي موجود وي.

د پاکستان حکومت د پي ټي اېم په غوښتنه د قامي جرګې د جوړولو نه وړاندې، په شپږم اکتوبر پي ټي اېم یو غېر قانوني تنظیم وبالو.

په پي ټي اېم د حکومت د وروستي بنديز نه ډېره موده وړاندې، د پاکستان نزدې ټول حکومتي او شخصي ټېلېوېزنونه او د مېډیا نورې برخې، یا د خپله ځانه او یا د کومو چارواکو په اشاره، د پي ټي اېم اوسنۍ جرګې یا د دغه تنظیم د سولې لویو جلسو او غونډو ته ځای نه ورکوي.

د تېرې شورو/سهه شنبې په ورځ په خیبر کې پولیسو د جرګې میدان ته په ورغلو کې ډزې هم کړې وې.
پي ټي اېم وايي پولیسو په ډزو د تنظیم څلور کسان وژلي او نهه نور یې ژوبل کړي دي. قامي جرګې نن په پېښه کې وژل شوي کسان هم یاد کړل

د یادې پېښې وروسته، حکومت پي ټي اېم ته د جرګې په کولو مجبور شوی وو. د بشري حقونو ډلو د پي ټي اېم پر ضد د حکومت ګامونه غندلي وو.

پېښور ته نزدې، په خیبر کې د جرګې له امله، د تېرو څو ورځو راسې، د جرګې د ځای شاو خوا سیمو کې انټرنټ یا تړل شوی وو او یا ډېر ضعیف وو.
د انټرنټ د نشتوالي له امله، وي او ای ډيوه هم د جرګې د میدان نه نېغ په نېغه خبرونه ورکولای نه شي.

په سختو امنيتي ګامونو کې د شنګهاي همکارۍ تنظيم (ايس سي او) 23مه دوه ورځنۍ سرمشريزه غونډه د اکتوبر په 15 ،16مه اسلام اباد کي کيدونکې ده.

په غونډه کې د ګډون لپاره د چين وزيراعظم لي کيانګ د ګل، دوشنبې په ورځ په څلور ورځني سفر پاکستان ته رارسيدلی دی.

د پاکستاني رسنۍ وایي د چین د وزیراعظم ددې دورې مقصد په بدلېدونکي جغرافیایي سیاسي صورتحال اؤ د چین بیلټ اینډ روډ د منصوبې په وړاندې د پرتو خنډونو د مقابلې لپاره دوه اړخیزه همکارۍ ته وده ورکول دي.

د رپوټونو له مخې، بهرنۍ پانګونې په پاکستان کي د وړاندي ڼه ډيرې کمې دي او پاکستان به د ايس سي او په دې غونډه کي هڅه کوي چې خپلې اقتصادي او تجارتي اړيکې د غړو هيوادونو سره سيوا کړي.

خو څيړونکي وایي که څه هم د شنګهاي د همکارۍ تنظيم يو ډير مهم فورم دی خو پاکستان کي د بهرنيو پانګونو په لار کې تر ټولو غټ خنډ دلته امنيتي ستونزه ده.

خبریال اؤ څېړونکی افتخار شيرازي وي او اې ډيوه ته وایي"تر کومې پورې چې په سيمه او په ځانګړې توکه پاکستان کي د امنيت ستونزې حل شوې نه وي او دې لپاره د غړو هيوادونو لخوا يوه ګډه تګ لاره نه وى جوړه کړی شوې، زه ګڼم تر هغې پورې داسې غونډو نه کره ګټې نه شي اخستل کيدای."

چین په پاکستان کې د سي پیک د لاندې درانه سرمايه کاري کوي او روس هم د پاکستان دننه په يو شمير پروژو لکه انرژۍ، دفاع، تجارت او پيوستون کې دلچسپي ښودلې ده.

څيړونکي وایي د ايس سي او تر ټولو غټ ارزښت د روس او چين په يو پليټ فارم باندې رايوځاؽ کيدل او د دي تنظيم د منطقې ټول هيوادونه، چې د نړۍ د 40 في صدي زمکې استازیتوب کوي، دا دوى په مشرۍ کي يو ځای کيدل دي.

خبريال او څيړونکی عبدالهادي مایار ډیوه ته وایي"دا خبره سمه ده چې په تيرو 24 کلونو کې دې تنظيم څه ډيري لاس ته راوړنې نه دي کړي خو اوس د منطقې چې کوم حالات دي او د چين، روس او امريکې چې کوم اختلافات او دشمني ده نو په هغې کې داسې ښکاري چې د دې تنظيم راتلونکی روښانه دی ځکه چې د ايورويشين او سويلي اسيايي هيوادونو ګتې په سيمه یيزو او پخپلو کې تجارت او اقتصادى همکاريو کې دي "

د حکومتي چارواکو وينا ده چې دا سرمشریزه غونډه به "د غړو هیوادونو ترمنځ د سیمه ییزې همکارۍ، سوداګرۍ او مالي بشپړتیا لوړولو ته پاملرنه وکړي"

د چین وزیراعظم پاکستان ته دا سفر په داسې حال کې کړی چې په شپږم اکتوبر د کراچۍ په جناح نړیوال هواي ډګرسره نږدې د چین د وګړو په یوه قافله شوي ترهګر برید کې دوه چینایي انجنیران وژل شوي اؤ یو بل ژوبل شوی ؤ.

د پاکستان بیلابیلې رسنۍ د سفارتي سرچینو له خولې وایي چې د چین وزیراعظم اؤ ورسره ملګرې ډله به د پاکستان د صدر اصف علي زرداري ، پارلیماني مشرانو اؤ د پوځي مشرتابه سره هم لیدنې کوي .

پاکستاني مطبوعات وایي چې پاکستان ته د چین د وزیراعظم د سفر په ایجنډه کې به په سي پیک اؤ نورو پروژو د کار کوونکو چینایي وګړو امنیت سر فهرست وي.

په دې وروستیو کې په پاکستان کې د چین په وګړو ترهګریز بریدونه سیوا شوي اؤ شپږم اکتوبر د کراچۍ په هوایي ډګر د چینایي وګړو په یوه قافله برید کې دوه چینایي انجینران وژل شوي اؤ یو بل ژوبل شوی ؤ.

تر دې برید وروسته چين د پاکستان نه د چينايي وګړو د خونديتوب دپاره د ټولو اړينو ګامونو پورته کولو غوښتنه کړې وه.

تر دې پېښې وړاندې سږکال په 26م مارچ هم د خېبر پښتونخوا د شانګلې ضلعې په بشام سیمه کې داسو ته روانه د چیني انجنیرانو په قافله یو ځانمرګي برید شوی و، پینځه د چین ‏انجنیران او د هغوي یو پاکستانی ډرایور پکې وژل شوي وو.‏

همدا شان په 14 جولاي کال 2021م کې د خېبر پښتونخوا په بر کوهستان ضلعه کې د داسو هاییډرو پاور پلانټ تر څنګ شوي ترهګریز برید کې 9 د چین انجینیران،دوه د ایف سي عسکر اؤ یو ډرایور وژل شوی اؤ ګڼ شمیر نور ژوبل شوي وؤ.

څېړونکي وایي که څه هم د پښتون ژغورنې غورځنګ لخوا په رابلل شوې جرګه کې مخې ته راغلي ۲۲ وړاندیزونه ټول په ټوله د پاکستان ریاست لپاره د منلو نه دي خو بیا هم امکان شته چې د جرګې ځېنې وړاندیزونو اؤ غوښتنو ته به حکومت غاړه کښیږدي.

څېړونکي اؤ کارپوهان وایي ددې خبرې امکان ډير کم دی چې د خېبر په جرګه کې مخې ته د راغلو تجویزونو یا غوښتنو په عملي کولو کې به په جرګه کې شریک نور سیاسي ګوندونه د پي ټي ایم سره څنګ په څنګ د ریاست مخې ته ودریږي .

د څېړونکو په اند، د خېبر درې ورځنۍ جرګې یوه لاسته راوړنه دا وکړه چې که له جرګې وړاندې پي ټي ایم کالعدم تنظیم وګرځول شو خو اوس دې تنظیم ته یو څه ریاستي سرپرستي ترلاسه شوه اؤ غږ به یې په موثره توګه تر اړونده فورمونو یا ادارو ورسیږي.

د پي ټي اېم لخوا په خیبر کې ترسره شوې جرګې وسله والو ډلو، پوځ، طالب او داعش ته خبرداری ورکړی چې د پښتنو د سیمې نه دې په 60 ورځو کې وځي او غوښتنه یې کړې په ډیورنډ کرښه د تګ راتګ لپاره د 2010م نه وړاندې (پرته د پاسپورټ او ویزې د اوښتو)حالت دې بېرته پر ځای شي.

همدا شان جرګې ویلي چې د قبایلي سیمو لپاره به بجلي وړیا وي اؤ د صوبې په نورو برخو کې به یو یونټ بجلي د پینځوؤ روپو نه بره نه پلورل کیږي.

د پاکستان مرکزي حکومت لا د خېبر په جرګه کې مخې ته راغلو وړاندیزونو یا غوښتنو ته څه غبرګون نه دی ښودلی

دپاکستان حکومت پي ټي ایم یو کالعدم تنظیم ګرځولی خو د خېبر پښتونخوا وزیراعلا علي امین ګنډا پور اؤ د صوبې ګورنر فیصل کریم کنډي د پي ټي ایم لخوا رابلل شوې درې ورځنۍ جرګې ته ورغلي وؤ اؤ ویناګانې یې هم ورته کړي دي.

د پښتونخوا وزیراعلا علي امین ګنډا پور ویلي،هغه به د صوبې د وزیراعلا په توګه د ایین اؤ قانون په درشل کې جرګه کې مخې ته د راغلو وړاندیزونو عملي کولو لپاره کوټلې هڅې کوي.

وزیراعلا پخپل یو بیان کې ویلي د جرګې کومې غوښتنې چې صوبایي حکومت پسې اړه نه لري هغه به دی د اړونده وفاقي چارواکو سره راپورته کوي اؤ هم به نن(دوشنبه -ګل) صوبایي اسمبلۍ کې جرګه کې مخې ته د راغلو تجویزونو په عملي کولو تفصیلي خبرې کولی شي.

هغه ویلي په هر فورم به دجرګې د وړاندیزونو د مقدمې وکالت پخپله کوي.

د پاکستان د سینیټ پخواني غړي اؤ د جماعت اسلامي ګوند وتلي مشر سینیټر مشتاق احمد ویلي پښتون قامي جرګه کې منظور پښتین اؤ پي ټي ایم د خېبر پښتونخوا اؤ پښتنو د ستونزو اؤ وسیلو مقدمه وړاندې کړې ده .

پخپل بیان کې ښاغلي مشتاق احمد ویلي په جرګه کې مخې ته راغلې نکتې یا غوښتنې د پاکستان د ایین اؤ قانون سره سمې دي اؤ حکومتونو اؤ اسټبلشمنټ د یوې پرامنه جرګې د فعالیتونو په ضد منفي پروپېګنډه وکړه اؤ د تشدد څخه یې کار واخستو.

پېښور کې میشت وتلی صحافي محمد فهیم وي او اې ډیوه ته وایي اوس چې د خېبر جرګه کې وزیراعلا اؤ ګورنر پخپله شریک شول نو دې تنظیم ته یوه ریاستي سرپرستي ترلاسه شوه اؤ ځېنې غوښتنې به یې ومنل شي.

خو د پېښور پوهنتون استاد ډاکټر درویش اپریدی بیا وایي فکر نه کوي چې د جرګې د ځېنو غوښتنو په عملي کولو کې به پي ټي ایم سره جرګه کې شریک نور سیاسي ګوندونه د ریاست مخې ته ودریږي.

وي او ای ډيوه سره خبرو کې ښاغلی درویش اپریدی وایي جرګې چې کومې پرېکړې کړي یا یې تجاویز مخې ته راړي لکه امن، پخپلو وسیلو اختیار،ګاونډ سره ازادانه تګ راتګ اؤ تجارت دا د پښتنو بنیادي غوښتنې دي خو د ریاست هم بیا خپلې تګلارې وي اؤ هغه فکر نه کوي چې د جرګې لخوا ټول په ټوله وړاندې شوې غوښتنې به ریاست ومني.

خبریال فیهم وایي د پښتون تحفظ موومنټ لخوا په جرګه کې ۲۲ غوښتنې مخې ته راغلې دي اؤ پي ټي ایم په دې پوهیږي چې ټولې غوښتنې به یې ونه منل شي.

د محمد فهیم په وینا "کله چې هم مونږ د مذاکراتو خبره کوؤ، د مطالبو خبره کوؤ نو کله هم یو فریق چې خپلې مطالبې مخې ته ږدي نو هغه ته دا اندازه وي چې د هغه ټولې مطالبې به نه منل کیږي ځکه نو اکثره د پښتنو په جرګو کې خلک د خپل ضرورت نه زیاتې غوښتنې ونیسي خو کله چې بیا دواړه خواوې کښیني اؤ په دغو مطالبو خبرې کوي نو هغې کې بیا ځېنې مطالبې داسې وي چې دواړه خواوې پرې ځان غلی کولی شي"

هغه وایي د ۲۲ غوښتنو مطلب دا بیخي نه دی چې ګنې پي ټي ایم به پخپلو دې ۲۲واړو غوښتنو باندې په کلکه ولاړ وي بلکې ارو مرو به د مذاکراتو په وخت څه لچک یا نرمښت ښیي.

د محمد فهیم په خبره دې کې په دوؤ میاشتو کې دننه د پوځ اؤ طالب وتل،یا قبایلو ته د ویړیا بجلۍ ورکول اؤ نوره صوبه کې په پینځه روپۍ یونټ ورکول، په پوله بې ویزې اوښتل اؤ افغانستان سره ازاد تجارت هغه مطالبې دي چې پي ټي ایم یې هم په ارزښت پوهه دی اؤ ریاست ته به یې منل ډير اسان نه وي.

خو هغه وایي دا بیا د خوښۍ ځای دی چې دې مطالبو ته د خیبر پښتونخوا د حکومت سرپرسي هم ترلاسه ده اؤ تر دې وړاندې که پي ټي ایم ته د کالعدم تنظیم په نظر کتل کیدل خو اوس په یې غږ په موثره توګه تر ډير لرې پورې اوریدل کیږي.

د پېښور پوهنتون استاد ډاکټر دروېش اپریدی وایي، د خېبر په جرګه کې چې کومې غوښتنې شوي په هغې کې یو فریق ریاست هم دی اؤ د ریاست خپلې تګلارې اؤ خپلې ګټې وي "نو زه دا فکر کوومه بلکې ویره ده راسره چې په دې کې به په ځېنو خبرو اتفاق ونه شي"

ښاغلی اپریدی زیاتوي ، چې په دوؤ میاشتو کې چې د پوځ د وتلو کومه خبره شوې ده نو هغه خو جرګې هم مشروط کړې ده چې طالب، داعش اؤ په هره نامه چې ترهګر اؤ وسله وال دي هغه به هم اوځي.

"دا خبره چې طالب پاکستان راوستی دی که پخپله راغلی دی، دا بیا پخپله یو بحث دی، که پاکستان راوستي وي نو بیا خو به سړی د پاکستان پوځ ته مخې ته ودریږي،اؤ که طالب پخپله راغلی وي نو بیا به دغه پښتانه که پوځ وباسي نو د طالبانو د ویستلو به هم لارې لټوي اؤ هغه بیا تاسو اندازه کولی شئ چې هغه لاره به بیا څه وي؟"

دروېش اپریدی وایي د ویړیا یا د ارزانې بجلۍ غوښتنه پوره کول هم اسانه نه ده ، دا به اییني بدلون ته اړتیا ولري،

هغه وایي جرګې چې د دوه ، دوه نیم لکه غیر مسلح لښکر جوړولو کومه پرېکړه کړې ده نو داسي نه ښکاري چې په بره ذکر شوؤ اؤ دې پرېکړه به جرګه کې شامل نور سیاسي ګوندونه د پي ټي ایم سره څنګ په څنګ ودریږي اؤ دا ټولې غوښتنې اؤ پرېکړې به ورسره په وړاندې بوځي.

نوموړی وایي د خېبر په جرګه کې زیاتو سیاسي ګوندونو د مقبولیت په بلیک میلنګ کې د راتلو له امله برخه اخستې وه اؤ کله چې د فیصلو عملي کولو وخت راشي نو زه فکر نه کووم چې دا نور ګوندونه به ورسره د زړه نه زور وکړي.

دروېش اپریدی وایي د جرګې پرېکړو ته په کتلو سره بنده پوهیدای شي چې ټولو عارضي موضوعاتو لپاره پکې عارضي د حل لارې لټول شوي .

هغه وایي پاکستان کې په سیاست کې د ولس لاس ختم شوی اؤ په سیاسي ځاندره کې یو بنیادي بدلون ته اړتیا لیدل کیږي خو د خېبر په جرګه کې شوې دا پرېکړې یا غوښتنې نه خو د پاکستان په سیاسي سټرکچر کې کوم بدلون راوستی شي اؤ نه په سیاست کې د ولس د ځواکمن کیدو لاره هواروي.

په بنو کې د پولیسو په مرکز یا پولیس لاین وسله وال برید شوی، چې له هغې وروسته سختې ډزې ډزې روانې دي، پولیس سرچینې په دې برید کې د دریوؤ پولیس عسکرو، دریو وسله والو او د یو لاروي د وژل کېدو پخلی کوي.

‎د سرچینو له مخې، له پینځوؤ څخه نیولي تر شپږو پورې وسله وال د پولیسو مرکز ته ننوتلي دي اؤ د پولیسو سره په جګړه کې بوخت دي.

‎ځايي پولیس د دې ډله ییز برید پخلی کوي او وايي پولیسو په فوري توګه پولیس لاین ته غځېدلې ټولې لارې بندې تړلې دې اؤ هېچا د تګ راتګ اجازه نه ورکول کېږي.

پولیس وایي د برید کونکو پرضد یې ګیره تنګه کړې ده، اؤ اپریشن لا دوام لري .

‎ځايي خلک وايي چې د پولیسو له لاین څخه پرله‌ پسې د ډزو او چاودنو غږونه اورېدل کېږي، چې له امله یې په سیمه کې سخته ویر ترهه خوره شوې ده.

‎امنیتي سرچینې وايي له برید نه څو ساعته وړاندې، د بنو په بکا خېل سیمه کې په یو وسله وال برید کې د وژل شوي پولیس عسکر جنازه د پولیسو په لاین کې شوې چې هغې د پاره د سیمې امنیتي او انتظامي افسران او ګڼ شمیر پولیس اهلکار پولیس لاین ته ورغلي خو دا مالومه نه ده چې د برید پرمهال اوس افسران موجود دي او که نه.

‎دا مهال هم د پولیسو او ترهګرو ترمنځ ډزې روانې دي او امنیتي ځواکونه په زیات شمېر د پېښې ځاي ته رسېدلي دي.

ډيوه درسره زر ددې پېښې نور جزیات شریکوي

ټاکل شوې ده د چین وزیراعظم لي چیانګ نن د ګل یا دوشنبې په ورځ د پاکستان په څلور ورځني سفر پلازمینې اسلام اباد ته رسیږي.

له تېرو ۱۱ کالو راپدیخوا پاکستان ته د چین د کوم وزیراعظم دا وړومبی سفر دی .

د پاکستاني رسنۍ وایي د چین د وزیراعظم ددې دورې مقصد په بدلېدونکي جغرافیایي سیاسي صورتحال اؤ د چین بیلټ اینډ روډ د منصوبې په وړاندې د پرتو خنډونو د مقابلې لپاره دوه اړخیزه همکارۍ ته وده ورکول دي.

د چین وزیراعظم پاکستان ته دا سفر په داسې حال کې کوي چې په شپږم اکتوبر د کراچۍ په جناح نړیوال هواي ډګر د چین د وګړو په یوه قافله شوي ترهګر برید کې دوه چینایي انجنیران وژل شوي اؤ یو بل ژوبل شوی ؤ.

د پاکستان د خارجه دفتر د ویاندې ممتاز زهره بلوچ له مخې د چین وزیراعظم لي چیانګ پاکستان ته خپل دا سفر د وزیراعظم شهباز شریف په بلنه کوي .

ټاکل شوې ده چې د چین وزیراعظم به تر ۱۷م اکتوبر پاکستان کې ایسار وي اؤ هغه سره به په دې سفر کې د چین د تجارت،خارجه ، قامي ترقۍ اؤ اصلاحاتي کمیشن وزیران اؤ نور لوړ پوړي مامورین هم ملګري وي.

اسلام اباد کې به د چین وزیراعظم د خپل پاکستاني سیال شهباز شریف سره په سي پیک،اقتصادي همکارۍ اؤ دوه اړخیزه تجارت خبرې اترې کوي اؤ ددې تر څنګ به ورسره د سیمې اؤ نړیوال صورتحال په اړوند هم خیالات تبادله کوي،

د پاکستان بیلابیلې رسنۍ د سفارتي سرچینو له خولې وایي چې د چین وزیراعظم اؤ ورسره ملګرې ډله به د پاکستان د صدر اصف علي زرداري ، پارلیماني مشرانو اؤ د پوځي مشرتابه سره هم لیدنې کوي .

وزیراعظم لي چیانګ به د شنګهاي د همکاریو د سازمان په سرمشریزه غونډه کې هم ګډون کوي.

د ایکسپریس ټریبیون ورځپاڼې د رپورټ له مخې پاکستان ته د چین د وزیراعظم دې سفر کې به د سي پیک په راتلونکي پړاؤ پیلولو هم خبرې اترې کولی شي اؤ ددې تر څنګ د پاکستان په ایجنډه کې د توانایۍ په څانګه کې د چین پورونو ته سر دوباره کتنه هم شامل ده.

پاکستاني مطبوعات وایي چې پاکستان ته د چین د وزیراعظم د سفر په ایجنډه کې به په سي پیک اؤ نورو پروژو د کار کوونکو چینایي وګړو امنیت سر فهرست وي.

په دې وروستیو کې په پاکستان کې د چین په وګړو ترهګریز بریدونه سیوا شوي اؤ شپږم اکتوبر د کراچۍ په هوایي ډګر د چینایي وګړو په یوه قافله برید کې دوه چینایي انجینران وژل شوي اؤ یو بل ژوبل شوی ؤ.

تر دې برید وروسته چين د پاکستان نه د چينايي وګړو د خونديتوب دپاره د ټولو اړينو ګامونو پورته کولو غوښتنه کړې وه

تر دې پېښې وړاندې سږکال په 26م مارچ هم د خېبر پښتونخوا د شانګلې ضلعې په بشام سیمه کې داسو ته روانه د چیني انجنیرانو په قافله یو ځانمرګي برید شوی و، پینځه د چین ‏انجنیران او د هغوي یو پاکستانی ډرایور پکې وژل شوي وو.‏

همدا شان په 14 جولاي کال 2021م کې د خېبر پښتونخوا په بر کوهستان ضلعه کې د داسو هاییډرو پاور پلانټ تر څنګ شوي ترهګریز برید کې 9 د چین انجینیران،دوه د ایف سي عسکر اؤ یو ډرایور وژل شوی اؤ ګڼ شمیر نور ژوبل شوي وؤ.