واشنګټن - د امریکا خارجه وزیر انټني بلېنکن دا هفته د لومړي ځل دپاره د سنټرل ایشیا (منځنۍ آسیا) دوره کوي. د صدر بایډن انتظامیه وايي، د منځنۍ اسیا په پنځو ملکونو کې چې د پخواني سوویټ یونین برخه و او اوس د روس سره پیاوړي سیاسي، اقتصادي او ټولنیز-ثقافتي تعلقات لري، امریکا د دوی د علاقائي سالمیت، آزادي او خودمختاري ملاتړ کوي.
بلېنکن به قراقستان ته سفر وکړي چې د منځنۍ اسیا تر ټولو طاقتوره اقتصاد لري او زیاته امریکایي سرمایه کاري هم هلته شوې، او همدا راز ازبکستان ته به هم ولاړ شي، کوم چې د منځنۍ اسیا د ټولو نه زیاته آباتي لري.
په داسې حال کې چې په اوکراین باندې د روس د پوځي یرغل د وجې، واشنګټن غواړي روس لا نور هم علېحده کړي، منځنۍ اسیا ته د بلېنکن دا دوره به یو فرصت وي چې هلته کې موجودو ریاستونو سره اتحاد جوړ او پیاوړی کړی شي.
مګر د جمهوریت پلویان په واشنګټن باندې زور اچوي چې په سنټرل ایشیا ملکونو کې دې سیسټمټیک اصلاحاتو ته فروغ ورکړي. هغوی وایي، د خطې د اوږدمهاله امن او خوشحالۍ د یقیني کېدو دپاره، احتساب، آزاد خیالي، او د قانون بالادستي مهم شرطونه دي.
د قزاقستان او تاجکستان دپاره د امریکا یو پخوانی سفیر ریچارډ هوګلېنډ وایي اوکراین کې د پوټین د مجرمانه جنګ په سر د سنټرل ایشیا لیډرانو د ماسکو خلاف دریځ خپل کړی او بلېنکن ګني اوس چې هلته ځي، معنا یې دا ده چې هغو مشرانو ته د امریکا د قدردانۍ نظر څرګند شي.
هوګلېنډ د وي او اې سره خبرو کې وویل: «واشنګټن هېڅ داسې کوم خواهش نلري چې په سنټرل ایشیا کې د ماسکو [د اثررسوخ] ځای ونیسي. خو دا غواړي چې د سیمې مشرانو ته یادونه وکړي چې امریکا د ددوی چند-جهته خارجي پالیسي نده هېره کړې او د یو اعتماد وړ شریک په توګه به ورسره پاته وي.»
د امریکا د خارجه وزارت مرستیال سېکرېټري ډانلډ لو، چې د پالیسۍ په برخه کې یو جګپوړی افیسر دی او دا هفته به د بلېنکن سره منځنۍ اسیا ته ځي، وایي چې په اوکراین کې د روس جنګ، په دغو ملکونو باندې ډېر زیات فشار راوستی دی.
ښاغلي لو تېره هفته خبریالانو ته وویل: «مونږ [هلته] ګورو چې د خوراکي موادو او تېلو بیعه ګرانه شوې، بې روزګاري زیاته شوې، د مالونو په برامد کولو کې ورته ستونزې پیدا شوي، د کویډ وبا نه پس بحاله کېدل سوکه دي، او د روس نه ګڼ شمېر کې مهاجر هم ور روان دي. مونږ په دې کار کوو چې سیمه کې د خلکو مرسته وکړو.»
د منځني اسیا ملکونه د افغانستان سره شریکه پوله لري، مګر هغې سیمې ته د انټني بلېنکن د سفر نه وړاندې، تر اوسه د افغانستان په اړه څه ندي ویلی شوي.
د فرورۍ په ۲۸مه به ښاغلی بلېنکن د سي-فایف پلس ون (C5+1) په کنفرنس کې برخه واخلي، کوم چې یو سفارتکاري ډائیلاګ دی او اول ځل په ۲۰۱۵ کې د پنځو سنټرل ایشیا ملکونو او امریکا ترمنځ د سیمه ییزو همکاریو په مقصد جوړ شوی و. د دې نه علاوه، بلېنکن به په قزاقستان کې دوه اړخیزه ملاقاتونه هم ولري او د قرغېزستان، تاجېکستان او ترکمنستان خارجه وزیرانو سره به وګوري.
د نهې/سې شنبې په ورځ به د امریکا خارجه وزیر د قزاقستان د صدر قاسم جمرات توکایف سره، او د شورو/چهارشنبې په ورځ به تاشقند کې له ازبک صدر شوکت میرضیایوف سره ملاقاتونه وکړي.
