واشنګټن- د امریکا د صدر جو بایډن انتظامیې په ۲۰۲۱ کال کې له افغانستانه د امریکايي ځواکونو له ګډوډۍ ډکې وتنې پړه په پخواني صدر ټرمپ اچولې خو د کانګرس (استازو جرګې) د بهرنیو چارو د کمېټې مشر مایکل مېکال وايي، د بایډن اداره د پوځیانو د وتلو په بهیر کې "د لویو ناکامیو" لپاره ذمه واره ده.
د زیارت/پنجشنبې په ورځ د دفاع وزارت (پنټاګان) لخوا په یو خپور شوي راپور کې ویل شوي چې ۲۰۲۱ م کې له افغانستانه د امریکایي پوځيانو د خونړۍ او له ګډوډۍ ډکې انخلا ذمه واري په پخواني صدر ډانلډ ټرمپ اچول شوې ده.
په رپوټ کې ویلی شوي چې د مخکیني صدر (ټرمپ) د فیصلو په سبب، صدر بایډن ته زیاتې لارې نه وې پاته نو هغه په دې جګړه کې د امریکا د راتلونکي نسل د ښکېل کولو نه انکار وکړ.
په رپوټ کې راغلي چې په کار وه د افغانستان جنګ تر دې وړاندې لا ختم کړی شوی و.
له افغانستان څخه د امریکایي ځواکونو غیرمنظمه انخلا چې په کې خلک هم ووژل شول، د صدر بایډن د صدارتي عهدې یوه تیاره پېښه ګڼل کیږي.
مایکل مېکال د وایټ هاوس خپور شوي راپور ته په ځواب کې ویلي، چې صدر بایډن د انخلا پرېکړه کړې، ورته نېټه یې ټاکلې او خپله هغه د انخلا د عملي کولو په لړ کې د شویو لویو ناکامیو ذمه وار دی.
د وایټ هاوس په دولس مخیزه راپور کې صدر بایدن د ډېرو لږو اقداماتو ذمه واري پخپله غاړه اخېستې او په دې ټکي یې زور اچولی چې بایډن د هغو ګامونو ترسره کولو ته "سخت مجبور" و.
په دې رپوټ کې دا خبره منل شوې چې له افغانستان څخه د امریکایي او اتحادي پوځیانو انخلا باید په تېزۍ سره پیل شوې وه، خو دا چې په دې کار کې تاخیر راغی، ذمه وار یې ګني د افغانستان پخوانی حکومت، پخوانی افغان پوځ، او د امریکې پوځ او استخباراتي ادارې وې.
د افغانستان د پخواني حکومت چارواکو د وایټ هاوس دې تازه څرګندونو ته تر اوسه څه نه دي ویلي.
د امریکا د قامي سلامتیا د کونسل ویاند جان کربي - وایټ هاوس
په خلاصه رپوټ کې دا یادونه شوې چې کله بایډن د صدارت عهدې ته ورسېد، نو هغه وخت "طالبان له پوځي اړخه په ډېر مضبوطه موقف کې وو، او د ۲۰۰۱ کال نه پس، قریب نیم ملک باندې د هغو قبضه وه او یا یې ورباندې د افغان حکومت سره مقابله کوله."
همدا شان ویلی شوي چې د جگړې دپاره د افغان پوځ د تیاري په باره کې د امریکا د استخباراتي ادارو اټکلونه هم له حده زیات مثبت و.
په خلاصه رپوټ کې راغلي چې بایډن د امریکایي قواوو د انخلا دپاره د پوځي کمانډرانو په سپارښتنو عمل وکړ.
په انخلا باندې د رېپبلېکن ګوند نیوکې:
د امریکا په کانګرس کې د رېپبلېکن ګوند قانون سازانو، د هغه ځانمرګې چاودنې په حوالې سره چې د انخلا په ورځو کې د کابل په هوايي ډګر وشوه او په کې د دیارلسو (۱۳) امریکایي عسکرو ترڅنګ، څه باندې سل (۱۰۰) افغانان هم مړه شول، په دې انخلا باندې سختې نیوکې کړي دي.
له افغانستان څخه د امریکايي ځواکونو په وېستلو کې د کډوډۍ په اړه د کانګرس پلټنې لا روانې دي او د بهرنیو چارو د کمېټې مشر مېکال ویلي، د وایټ هاوس د اسنادو بیا کتنه به کوي.
نوموړي له ولس سره ددغو اسنادو د شریکولو غوښتنه هم کړې ده ځکه تر اوسه پټ یا محرم ساتل کېږي.
ښاغلي مېکال د امریکا د قامي سلامتیا د کونسل د ویاند جان کربي څرګندونې له سپکاوي ډکې وبللې.
د امریکا د سمندري ځواکونو یو پخوانی افسر ټایلر ورګاس انډریوز چې په هغې چاودنې کې سخت زخمی شوی و، تېره میاشت یې د کانګرس د اورېدنې په یوه غونډه کې وویل چې انخلا "یوه تباهي" وه او بل دا چي هلته "د احتساب داسې کمی و چې د بخښلو وړ نه دی."
د وایټ هاوس د راپور هدف:
د زیارت/پنجشنبې په ورځ د امریکا د قامي سلامتیا د کونسل ویاند جان کربي وویل چې د دې خپور شوي رپوټ مقصد، "احتساب نه دی، بلکې د آینده فیصلو دپاره د پوهې حاصلول دي."
وایټ هاوس دا دعوه لري چې په افغانستان کې د غلطیو په پوهېدلو سره، اوس یې دا سبق زده کړی چې په اوکراین کې د روان صورتحال سره څنګه مقابله وکړی شي. په اوکراین باندې د روس د حملې په مقابله کې امریکا د کییف ملاتړ کوي او په دې باندې د بایډن انتظامیې تګلاره ستایل شوې ده.
وایټ هاوس وایي چې د ۲۰۲۲ کال په اوکراین باندې د روس د فبرورۍ میاشتې د حملې نه وړاندې یې، په تر ټولو بدو حالاتو غور کړی وو.
